Pytania i odpowiedzi dotyczące wakacji kredytowych

Nie, jeśli Bank zawiesza spłatę kredytu od dnia złożenia wniosku a nie za cały miesiąc, to jego działanie jest nieprawidłowe. Zgodnie z art. 73 ust. 3 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w okresie: 1) od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 września 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy; 2) od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy; 3) od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – w wymiarze miesiąca w każdym kwartale. Nieprawidłowym działaniem banku jest także naliczanie odsetek od 1 listopada do dnia złożenia wniosku, gdyż zgodnie z art. 73 ust. 12 ww. ustawy, W okresie zawieszenia spłaty kredytu nie są naliczane odsetki ani pobierane opłaty inne niż wskazane w potwierdzeniu, o którym mowa w ust. 10.

Nie, zgodnie z art. 73 ust. 4 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Jeśli konsument jest stroną więcej niż jednej umowy kredytu hipotecznego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, musi dokonać wyboru, w stosunku do której z nich będzie chciał skorzystać z „wakacji kredytowych”.

Przepisy nie zawierają regulacji wskazującej w jakim terminie bank powinien wprowadzić aneks do systemu. Postanowienia zawarte w aneksie powinny być realizowane przez bank od dnia podpisania lub od daty wskazanej w treści aneksu. Korzystanie z wakacji kredytowych nie powinno być powodem nierealizowania podpisanych aneksów. Ratio legis ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom jest takie, że klienci, którzy zdecydują się na skorzystanie z wakacji kredytowych nie powinni być narażeni na żadne negatywne skutki działań banku.

Nie, naliczanie raty jako tylko raty odsetkowej po skorzystaniu z wakacji kredytowych jest działaniem nieprawidłowym. Zgodnie z art. 73 ust. 11 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom Okresu zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania. Okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu.

Warunkiem skorzystania z wakacji kredytowych[1] jest zawarcie umowy o kredyt hipoteczny w rozumieniu przepisów ustawy o kredycie hipotecznym[2]. Wskazana tam definicja stanowi, że na podstawie umowy o kredyt hipoteczny kredytodawca udziela go konsumentowi, w rozumieniu przepisu art. 22¹ kodeksu cywilnego[3]. Natomiast za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Innymi słowy to, czy w danym przypadku kredytobiorca będzie mógł skorzystać z wakacji kredytowych, będzie zależało od tego, czy w okolicznościach danej sprawy może zostać uznany za konsumenta w rozumieniu wspomnianych wyżej przepisów oraz czy kredyt został zaciągnięty przez niego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

 

 

 

 

[1] Przez “wakacje kredytowe” rozumie się zawieszenie na wniosek konsumenta spłaty kredytu hipotecznego zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 22 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz. U. z 2022 r. poz. 1488).

[2] Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1027, z późn. zm.).

[3] Art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym.

Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wskazując w art. 73 na możliwość zawieszenie na wniosek kredytobiorcy spłaty kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska, nie odnosi się do przeznaczenie nieruchomości (ani w chwili składania wniosku a w żadnym innym momencie), tylko do celu w jakim została zawarta umowa kredytowa, tj. zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Innymi słowy decydujący jest cel jaki przyświecał kredytobiorcy w chwili zawierania umowy o kredyt hipoteczny.

Zgodnie z ustawą decydujący jest więc moment zawarcia umowy o kredyt hipoteczny. Oznacza to, że zmiana celu po zawarciu umowy, nie powinno mieć wpływu na uprawnienie kredytobiorcy dotyczące zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego.

Ustawodawca nie wprowadził też ograniczeń w zakresie zawierania umów, które obok zaspokajania potrzeb własnych celów mieszkaniowych były zawierane w innym celu. Wielość celów nie ma znaczenia. Dodanie dodatkowego sposobu wykorzystania nieruchomości po jej nabyciu (np. prowadzenia działalności gospodarczej) – nie ma wpływu na uprawnienie do zawieszenia spłaty kredytu.

Przepisy wprowadzające tzw. wakacje kredytowe nie przewidują warunku, który uzależniałby możliwość skorzystania z wakacji kredytowych od prowadzenia lub nieprowadzenia działalności gospodarczej.

Podstawowym warunkiem w tym zakresie jest zawarcie umowy kredytu hipotecznego w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, w polskiej walucie, przed dniem 1 lipca 2022 r. oraz którego okres kredytowania kończy się po upływie 6 miesięcy od tej daty, w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Kwestią istotną i wymagającą wyjaśnienia w takiej sprawie jest cel zawarcia umowy w postaci zaspokajania własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredytobiorca musi potrafić wykazać, że w chwili podpisywania umowy kredytowej miał zamiar wykorzystywać go w celu zaspokajania takich potrzeb. Fakt prowadzenia w niej działalności gospodarczej nie ma w tym zakresie znaczenia.

W odniesieniu do treści art. 73 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom zgodnie z literalnym brzmieniem ustawy zawieszenie spłaty kredytu, jak również oświadczenie dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, tj. w momencie podpisywania umowy taki był cel, intencja kredytobiorcy. Jeśli więc celem zawarcia umowy kredytu hipotecznego była zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, fakt późniejszego wynajmu mieszkania, zwłaszcza jeśli miałby mieś charakter przejściowy, nie ma wpływu na możliwość skorzystania z wakacji kredytowych.

Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Finansów rekomendowanym terminem jest dzień wymagalności raty.

Zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym.

Prawo to przysługuje każdemu kredytobiorcy, który jest stroną umowy o kredyt hipoteczny w rozumieniu ww. ustawy, która definiuje umowę kredytu hipotecznego (art. 3 ust. 1) jako umowę, w ramach której kredytodawca udziela konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:

1)  prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6  i 7a  ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane,

2)  spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

3)  prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części,

4)  udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.

 

Dodatkowo zgodnie z art. 3 ust. 2 omawianej ustawy za umowę o kredyt hipoteczny uważa się w szczególności umowę:

1)  pożyczki,

2)  kredytu w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe,

3)  o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego,

4)  o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,

5)  o kredyt odnawialny

– o ile spełnia warunki określone w art. 3 ust. 1 omawianej ustawy.

 

Jeśli zatem pożyczka spełnia warunki, o których mowa w ust. 1 zacytowanego przepisu, wówczas istnieją przesłanki do skorzystania z tzw. wakacji kredytowych.

Zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom[1] zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu tej ustawy. Uprawnienie to przysługuje każdemu kredytobiorcy, który jest stroną umowy o kredyt hipoteczny i spełnia przesłanki skorzystania z wakacji kredytowych.

 

[1] Ustawa z dnia 22 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz. U. z 2022 r. poz. 1488).

Zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym. Prawo to przysługuje każdemu kredytobiorcy, który jest stroną umowy o kredyt hipoteczny w rozumieniu ww. ustawy. Nie jest zatem wymagane uzyskanie zgody na złożenie wniosku o tzw. wakacje kredytowe przez każdego ze współkredytobiorców – może to uczynić jeden z nich.

Kredytodawcy przysługuje prawo wpisania informacji o skorzystaniu z tzw. wakacji kredytowych do baz danych prowadzonych przez instytucje utworzone na mocy art. 105 ust. 4 ustawy – Prawo bankowe. Ustawa nie zawiera ograniczeń w tym zakresie. Tego rodzaju wpis nie powinien mieć jednak wpływu np. na ocenę zdolności kredytowej kredytobiorcy korzystającego z ustawowego uprawnienia. Praktyki w tym zakresie będą każdorazowo badane pod kątem ewentualnego naruszenia interesów kredytobiorców. Rzecznik Finansowy uważa, że skorzystanie przez kredytobiorcę z uprawnień wynikających z ustawy o wakacjach kredytowych nie może ograniczać, ani mieć negatywny wpływ na jego inne prawa.

 

[*] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439).

W okresie trwania tzw. wakacji kredytowych bank nie może pobierać żadnych innych opłat, z wyjątkiem należności, które wynikają z posiadanych przez kredytobiorcę ubezpieczeń powiązanych z umową kredytu (art. 73 ust. 12 w zw. z art. 73 ust. 8 i 9 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom). Należy podkreślić, że tego rodzaju dodatkowe opłaty powinny być ujęte przez bank w potwierdzeniu otrzymania wniosku o wakacje kredytowe.

Przepisy art. 73 i n. ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewidują takiej możliwości. Przepis art. 73 ust. 3 ustawy wyraźnie stanowi, że zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w danym okresie, wskazanym w ustawie. Wybór zatem w jakim zakresie oraz czy jednorazowo (za cały wybrany okres) chce skorzystać z wakacji kredytowych pozostawiono konsumentowi.

Przepisy art. 73 i n. ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewidują takiej możliwości. Przepis art. 73 ust. 3 ustawy wyraźnie stanowi, że zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w danym okresie. Wybór zatem pozostawiono konsumentowi, który nie musi z góry deklarować zakresu zawieszenia spłat do końca 2023 roku.

Nie, konsument ma prawo w każdym czasie dokonać spłaty całości lub części kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie o kredyt hipoteczny.

Odpowiedź na pytanie zależy od tego, kiedy została zawarta umowa o kredyt hipoteczny. Artykuł 40 ustawy o kredycie hipotecznym obejmuje swoimi postanowieniami umowy zawarte od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od dnia 22 lipca 2017 r. Do umów o kredyt hipoteczny zawartych przed tą datą zastosowanie będą miały przepisy uprzednio obowiązujące.

W przypadku zatem umowy kredytu hipotecznego, zawartej w dniu 22 lipca 2017 r. lub później konsekwencje finansowe dla kredytobiorcy, wiążące się z wcześniejszą spłatą całkowitą albo częściową umowy są określone w art. 40 ust. 1- 7 ustawy o kredycie hipotecznym.

W przypadku kredytu hipotecznego oprocentowanego zmienną stopą procentową kredytodawca może pobierać rekompensatę wyłącznie, gdy spłata całości lub części kredytu hipotecznego nastąpiła w okresie 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy o kredyt hipoteczny. Rekompensata nie może być większa niż wysokość odsetek, które byłyby naliczone od spłaconej przed terminem całości lub części kredytu hipotecznego w okresie roku od dnia faktycznej spłaty, ani większa niż 3% spłacanej kwoty kredytu hipotecznego. Jeżeli do zakończenia obowiązywania umowy o kredyt hipoteczny oprocentowany zmienną stopą procentową zgodnie z terminem wskazanym w tej umowie pozostało mniej niż rok, rekompensata nie może być wyższa niż odsetki, które przypadałyby za okres pozostały do zakończenia umowy o kredyt hipoteczny. W przypadku kredytu hipotecznego oprocentowanego zmienną stopą procentową do wyliczenia wysokości odsetek, o których mowa powyżej, przyjmuje się oprocentowanie z dnia faktycznej spłaty.

Innymi słowy, po upływie 36 miesięcy od zawarcia umowy kredytu hipotecznego ze zmienną stopą oprocentowania, bank nie jest uprawniony do pobierania rekompensaty z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego (np. gdy spłacono kredyt po 40 miesiącach od zawarcia umowy).

W przypadku kredytu hipotecznego, w którym stała stopa oprocentowania kredytu hipotecznego obowiązuje w danym okresie, kredytodawca może pobierać rekompensatę w tym okresie (np. w okresie 5 lat, w którym strony zgodziły się stosować stałą stopę oprocentowania). Rekompensata nie może być jednak wyższa niż koszty kredytodawcy bezpośrednio związane z przedterminową spłatą.

Warto przy tym zaznaczyć, że zapisy umów kredytowych mogą przewidywać korzystniejsze warunki dla wcześniejszej lub częściowej spłaty, niż zawarte w ustawie o kredycie hipotecznym.

Jeżeli zaś chodzi o sytuację kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt przed dniem wejścia w życie ustawy o kredycie hipotecznym tj. przed dniem 22 lipca 2017 r., decydujące znaczenie dla konsekwencji finansowych wcześniejszej częściowej albo całkowitej spłaty umowy kredytu, będą miały zapisy umowne. Tym samym przed dokonaniem nadpłaty, kredytobiorcy winni zapoznać się z postanowieniami umów łączących ich z kredytodawcami, aby uniknąć ewentualnych niekorzystnych decyzji.

Warunki, które musi spełnić konsument w celu skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, ustawodawca określił przede wszystkim w art. 73 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom. Nie przewidują one możliwości ustalania przez bank-kredytodawcę dodatkowych kryteriów, które powinien spełnić kredytobiorca w celu uzyskania omawianego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Należy zatem uznać, że w sytuacji, gdy bank odmawia konsumentowi udzielenia tzw. wakacji kredytowych z uwagi na opóźnienie w spłacie kredytu, postępuje wbrew art. 73 ustawy. Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do tego podmiotu, a następnie wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego o rozpatrzenie sprawy (https://rf.gov.pl/postepowania-interwencyjne/).

Czy w przypadku, gdy pożyczka hipoteczna została przeznaczona na „cele dowolne”, a w praktyce na spłatę kredytu hipotecznego, Bank może odmówić udzielenia tzw. wakacji kredytowych?

ODPOWIEDŹ: Pożyczka hipoteczna, zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o kredycie hipotecznym, może zostać uznana za kredyt hipoteczny, jeśli kredytodawca udziela jej konsumentowi lub daje mu przyrzeczenie udzielenia pożyczki zabezpieczonej hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:

1)  prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6  i 7a  ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane,

2)  spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

3)  prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części,

4)  udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.

O ile umowa pożyczki spełnia ww. cele, może zostać uznana za umowę kredyt hipoteczny w rozumieniu wyżej wskazanej ustawy. Nie może zatem zostać przyznana na “cele dowolne” i w takiej sytuacji możliwość skorzystania z tzw. wakacji kredytowych nie przysługuje.

Ustawa o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewiduje w tej materii ograniczeń. Warunki, które musi spełnić konsument w celu skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, ustawodawca określił przede wszystkim w art. 73 ww. ustawy. Nie przewidują one możliwości ustalania przez bank-kredytodawcę dodatkowych kryteriów, które powinien spełnić kredytobiorca w celu uzyskania omawianego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Należy zatem uznać, że w sytuacji, gdy bank odmawia konsumentowi udzielenia tzw. wakacji kredytowych z uwagi na zawarcie umowy kredytu w ramach tzw. programu MdM, postępuje wbrew art. 73 ustawy. Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do tego podmiotu, a następnie wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego (https://rf.gov.pl/postepowania-interwencyjne/ ).

 

[*] Na mocy ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1116).

Tak, istnieje taka możliwość. Na mocy art. 75 ust. 1 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom w przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w art. 73 tej ustawy (czyli np. w oparciu o Fundusz Wsparcia Kredytobiorców), okres tego zawieszenia kończy się z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 5 omawianego aktu prawnego. W takim przypadku w potwierdzeniu otrzymania wniosku bank wskazuje również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.

 

[*] W rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (Dz. U. 2022 r. poz. 298).

 

Przepisy art. 73 i n. ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewidują takiej możliwości. Oznacza to zatem, że wniosek dotyczący możliwości skorzystania z tzw. wakacji kredytowych powinien dotyczyć wyłącznie tej kwestii.

Okres zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania, dlatego okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres, na który nastąpiło zawieszenie spłaty kredytu (art. 73 ust. 11 ustawy o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom). Ustawa nie rozróżnia w tym zakresie sytuacji kredytobiorców ze względu na rodzaj oprocentowania kredytu, tzn. Skorzystanie z wakacji kredytowych jest możliwe bez względu na to czy kredyt, którego wakacje kredytowe mają dotyczyć jest oprocentowany stała czy zmienna stopą procentową. Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do Banku, a następnie – w przypadku nieuwzględnienia reklamacji – wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego (https://rf.gov.pl/postepowania-interwencyjne/ ).

Tak, jeśli kredyt, którym dokonano refinansowania wcześniej zawartego kredytu hipotecznego, spełnia warunki, o których mowa w ustawie o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom,

Oznacza to, że celem towarzyszącym zawarciu umowy o refinansowanie jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, oraz umowa ta spełnia wymogi umowy kredytu hipotecznego wymienione w art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym, tj. jeśli kredytodawca udziela jej konsumentowi lub daje mu przyrzeczenie udzielenia pożyczki zabezpieczonej hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:

1)  prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6  i 7a  ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane,

2)  spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

3)  prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części,

4)  udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.

Ustawa o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom nie przewiduje w tej materii ograniczeń. Warunki, które musi spełnić konsument w celu skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, ustawodawca określił przede wszystkim w art. 73 ustawy. Nie przewidują one możliwości ustalania przez Bank-kredytodawcę dodatkowych kryteriów, które powinien spełnić kredytobiorca w celu uzyskania omawianego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Generalnie można zatem uznać, że w sytuacji, gdy zawarta umowa jest umową o kredyt hipoteczny w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym, zaś Bank odmawia konsumentowi udzielenia tzw. wakacji kredytowych z uwagi na restrukturyzację takiej umowy (lecz umowa nadal obowiązuje między stronami, choć na zmienionych warunkach), postępuje wbrew art. 73 ustawy.  Możliwe jest zatem w takiej sytuacji złożenie reklamacji do tego podmiotu, a następnie wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Finansowego (https://rf.gov.pl/postepowania-interwencyjne/).

Warto jednak podkreślić, że w tego rodzaju sprawach może decydować treść ustaleń między stronami i indywidualna sytuacja klienta może wymagać szczegółowego zbadania.

Jest taka możliwość jeśli ugoda spełnia warunki, o których mowa w ustawie o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom, tj. może zostać uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu przepisu art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym oraz jeżeli ugoda została zawarta przed dniem 1 lipca 2022 r..

Oznacza to, że celem towarzyszącym zawarciu ugody jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, oraz spełnia ona wymogi umowy kredytu hipotecznego wymienione w art. 3 ustawy o kredycie hipotecznym, tj. jeśli kredytodawca udziela jej konsumentowi lub daje mu przyrzeczenie udzielenia pożyczki zabezpieczonej hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:

1)  prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6  i 7a  ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane,

2)  spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

3)  prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części,

4)  udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.

Ciąg dalszy pytania.

Jednak sytuacja życiowa spowodowała, że małżeństwo kredytobiorców się rozwiodło. W efekcie mąż musiał spłacić 180 tys. zł byłej żonie, dlatego refinansował ów kredyt, przenosząc go do drugiego banku i podnosząc kwotę tego kredytu do 380 tys. Zł.

Aktualnie jego rata kredytu przekracza połowę miesięcznych dochodów, jednak pomoc z FWK nie została mu przyznana. Wyjaśnienie, jakie otrzymał klient to fakt, że jedynie 200 tys. zł z 380 tys. zł przeznaczone jest na cele hipoteczne i tylko proporcjonalna część raty jest brana pod uwagę przy kalkulacji, czy przekracza połowę jego dochodów czy nie. Dlaczego, skoro cały kredyt w wysokości 380 tys. zł ma status kredytu hipotecznego i jest zabezpieczony nieruchomością? I czy odmowa banku była w związku z tym zgodna z prawem?

Kolejne pytanie brzmi: jak w takiej sytuacji będzie wyglądać jego sytuacja, kiedy wystąpi z wnioskiem o przyznanie wakacji kredytowych. Czy zostaną one mu udzielone czy tylko również zostanie mu zawieszona część raty odpowiadająca proporcjonalnie za 200 tys. zł z 380 tys. zł kredytu? A może w ogóle otrzyma decyzję odmowną z powodu tego, że kredyt nie w całości jest przeznaczony na cele mieszkaniowe, choć jest kredytem hipotecznym?

 

 

Odpowiadając na poniższe pytania na wstępie należy podkreślić, że dotyczą one dwóch różnych mechanizmów wsparcia kredytobiorców tj. zapewnianych przez ustawę:

– z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (Dz. U. z 2022 r., poz. 298, dalej ustawa o wsparciu kredytobiorców) oraz

– z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz. U. z 2020 r., poz. 1488, dalej ustawa o finansowaniu społecznościowym), która wejdzie w życie w dniu 29 lipca 2022 r.

 

Odnosząc się zatem do pierwszego pytania należy wskazać, że zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 2) ustawy o wsparciu kredytobiorców, kredytem mieszkaniowym w rozumieniu przepisów ustawy jest ta część kredytu udzielonego na spłatę różnych zobowiązań kredytowych, która jest przeznaczona na spłatę kredytu mieszkaniowego, jeżeli kredyt ten został zabezpieczony hipoteką.

Jeżeli zatem kredytobiorca zaciągnął zobowiązanie kredytowe na cele mieszkaniowe, tj. na spłatę dotychczasowego zobowiązania kredytu hipotecznego oraz na cele inne, tj. w opisanym przypadku spłatę zobowiązań wobec osoby trzeciej (byłej żony), wsparciem określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1) ustawy o wsparciu kredytobiorców lub pożyczki określonej w art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy o wsparciu kredytobiorców, może być objęta wyłącznie część przeznaczona na spłatę kredytu hipotecznego. Zobowiązanie przeznaczone na rozliczenie z byłym małżonkiem nie podlega już jednak wsparciu, o którym mowa w ustawie, gdyż nie stanowi części kredytu udzielonego na spłatę różnych zobowiązań kredytowych, przeznaczonej na spłatę kredytu mieszkaniowego [art. 2 ust. 3 pkt 2) ustawy o wsparciu kredytobiorców].

Odnosząc się do drugiego pytania, należy wskazać, że zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy o finansowaniu społecznościowym, zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego, udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2020 r., poz. 1027 ze zm., dalej ustawa o kredycie hipotecznym). Zgodnie z tą definicją przez umowę o kredyt hipoteczny rozumie się umowę, w ramach której kredytodawca udziela konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania między innymi prawa własności budynku mieszkalnego (tak art. 3 ust. 1 pkt 1) ustawy o kredycie hipotecznym). Wśród dodatkowych warunków skorzystania z wakacji kredytowych jest fakt zawarcia umowy kredytu hipotecznego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Kluczowymi więc kwestiami dla odpowiedzi na zadane pytanie będą: (i) czy dana umowa może zostać uznana za umowę kredytu hipotecznego w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym oraz (ii) czy umowa została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Z opisanego w pytaniu stanu faktycznego wynika, że refinansowany kredyt jest zabezpieczony hipotecznie. Spełnia on więc warunek uznania go za kredyt hipoteczny w rozumieniu ustawy o kredycie hipotecznym.

Przyjęto też, że w sytuacji opisanej w pytaniu mąż dokonał spłaty zobowiązań wobec żony oraz dokonał refinansowania kredytu w celu korzystania z mieszkania na własne cele mieszkaniowe. Jeśli tak jest, to także druga z opisanych przesłanek zostałaby spełniona. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż ustawa o wakacjach kredytowych nie wyłącza takiej sytuacji, że zawarciu umowy kredytu hipotecznego – obok zaspokojenia własnych celów mieszkaniowych – towarzyszą też inne cele z nim związane.

W konsekwencji należałoby przyjąć, że w opisanej sytuacji – jeśli spełni one zostały także inne przesłanki skorzystania z wakacji kredytowych – wskazany w pytaniu mąż (kredytobiorca) będzie mógł skorzystać z możliwości zawieszenia spłaty raty kredytu hipotecznego w całości.