SN: o regresie ubezpieczyciela wobec sprawcy wypadku drogowego decyduje data wypłaty odszkodowania

Drukuj

Data wypłaty odszkodowania decyduje o tym, jaki stan prawny ma zastosowanie do tzw. regresu wobec sprawcy wypadku komunikacyjnego, który zbiegł z miejsca zdarzenia - orzekł Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 95/18 ). SN rozpatrywał sprawę roszczenia zakładu ubezpieczeń do kierującego pojazdem o zwrot odszkodowania wypłaconego z OC komunikacyjnego - informuje "Rzeczpospolita" (Nr z 01.04.2019 r.). Co istotne, do wypadku doszło przed regulacją, wprowadzającą do porządku prawnego instytucji regresu od sprawcy wypadku zbiegłego z miejsca zdarzenia, a także przepisów, umożliwiających przyznanie zadośćuczynienia za ból i cierpienie. I tak, w 2015 r. PZU SA wypłacił poszkodowanym ofiarom wypadku łącznie 153 tys. zł - pisze dziennik - po czym zwrócił się z regresem do Leszka H, sprawcy wypadku. W rezultacie sprawa trafiła na wokandę. Jak donosi gazeta, sąd okręgowy uznał rację towarzystwa ubezpieczeń, natomiast sąd apelacyjny skierował zapytanie w tej sprawie do SN. Według "Rz", Katarzyna Rothe, sędzia SN, stwierdziła, że roszczenie regresowe ubezpieczyciela ma charakter samoistny oraz odrywa się od pierwotnej przyczyny. W związku z tym nie ma tutaj znaczenia data wypadku, ponieważ liczy się tylko data wypłaty odszkodowania.

Regres ubezpieczyciela przewiduje art. 43 pkt 4 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PUK - wyjaśnia gazeta - podczas gdy przepisy sprzed 2000 r. w ogóle nie uwzględniały regresu towarzystwa ubezpieczeniowego wobec osoby, która zbiegła z miejsca wypadku. "Rz" podkreśla, iż uchwała SN może też dotyczyć tych starszych przypadków, jeśli szkody zostały rozliczone później.

Regres ubezpieczeniowy pełni ważną funkcję prewencyjną – uważa Aleksander Daszewski, radca prawny w Biurze Rzecznika Finansowego (RzF).

Ubezpieczyciele bardziej ugodowi, jeśli spór z poszkodowanym trafia na ścieżkę sądową

Z opublikowanego właśnie sprawozdania Rzecznika Finansowego (RzF) za 2018 r. wynika, iż w ubiegłym roku do tej instytucji trafiło ponad 23 tys. (średnio 95 dziennie) wniosków o przeprowadzenie postępowania interwencyjnego lub polubownego - donosi "Dziennik Gazeta Prawna" (Nr z 04.04.2019 r.). Jednak ze statystyk dostarczonych Rzecznikowi przez podmioty rynku finansowego widać, że firmy finansowe wciąż wolą odsyłać klientów na drogę postępowania sądowego - pisze dziennik. Gdyż, jak przyznaje Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy, tylko co piąte postępowanie RzF kończy się zmianą decyzji instytucji finansowej czy ugodą. Jednak doświadczenie pokazuje - podaje gazeta - że wydawane przez Rzecznika Finansowego "istotne poglądy" to skuteczne narzędzie, którym dysponuje RzF. Według "DGP", dla wielu sądów skuteczne poglądy Rzecznika, "są traktowane niemal na równi z opiniami biegłych. Często fragmenty pism wysyłanych z biura Aleksandry Wiktorow są przepisywane słowo w słowo do uzasadnień wyroków".

Tymczasem anonimowy kierownik działu likwidacji szkód jednego z dużych ubezpieczycieli twierdzi w dzienniku, iż Rzecznik nie ma jednak zbyt wiele kompetencji, aby "wymusić na korporacjach finansowych zmianę decyzji". Przy tym, to właśnie towarzystwa ubezpieczeniowe są bardziej oporne na argumenty Rzecznika niż banki. Według rozmówcy "DGP", w spornych sprawach "najczęściej chodzi o drobniejsze kwoty, zatem ryzyko wstąpienia przez niezadowolonego klienta na ścieżkę sądową jest mniejsze. To też determinuje sposób rozpoznawania reklamacji przez sektor ubezpieczeniowy". Przy tym, większość towarzystw "podtrzymuje swoje decyzje, bo doskonale wie, że wielu klientów nie skieruje sprawy do sądu". I jeśli rynek ubezpieczeniowo-emerytalny uwzględnia "choćby w części" zaledwie 25,5 proc. uwzględnionych reklamacji, to w przypadku rynku bankowo-kapitałowego jest to już 63,5 proc. - podaje gazeta. Jednak w przypadku skierowania sprawy na wokandę, w obliczu procesu ubezpieczyciele są bardziej skłonni do zawarcia ugody. W 2018 r. na etapie postępowania sądowego uczynili to 8885 razy.

RzF: nadal najwięcej problemów z ubezpieczeniami komunikacyjnymi oraz w sprawach odmów uznania roszczenia przez ubezpieczycieli na życie

Ze sprawozdania Rzecznika Finansowego (RzF) za 2018 rok wynika, iż w ub. r. do 1,7 mln zwiększyła się liczba reklamacji, jakie zgłosili klienci firm finansowych, podczas gdy w 2017 r. było ich 1,63 mln - podaje "Bankier.pl" (z 02.04.2019 r.). I, co ważne, sądy są wręcz zalane sprawami sporów instytucji finansowych z ich klientami. Jak informuje portal, tylko w 2018 r. odnotowano 42 tys. wystąpień do sądów przeciwko bankom i ubezpieczycielom; do tego dochodzi jeszcze 26 tys. spraw z 2016 r., które wciąż nie doczekały się swojego finału. W tym "niechlubnym zestawieniu" przodują ubezpieczyciele, którzy otrzymali w ub. r. 37,6 tys. pozwów w związku ze złożonymi przez ich klientów reklamacjami. Jednak - pisze gazeta- Rzecznik nie może w br. opublikować rankingu firm, które w sądzie najczęściej broniły się przed zarzutami klientów. Jak przyznała Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy, "wynika to z ryzyka ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa". A. Wiktorow zamierza jednak wystąpić do Ministerstwa Finansów z wnioskiem o takie doprecyzowanie przepisów, które pozwoli RzF bez ryzyka prawnego publikować te dane. "Nie ulega wątpliwości, że są one istotną informacją dla klientów decydujących się na skorzystanie z usług danej firmy" – podkreśliła A. Wiktorow.

Według "Bankier.pl", klienci ubezpieczycieli nadal mają najwięcej problemów z ubezpieczeniami komunikacyjnymi (34,5 proc.). Liczba skarg w sprawach dotyczących ubezpieczycieli w 2018 r. wyniosła 30 486 szt, a więc była mniejsza o prawie 1000 zgłoszeń niż w 2017 r. Skarżący do RzF zarzucali zakładom ubezpieczeń głównie "odmowę uznania całości lub części roszczenia o odszkodowanie lub świadczenie z tytułu umowy ubezpieczenia lub opieszałość w likwidowaniu szkód i spóźnianie się z wypłatą odszkodowań". Ponadto, wciąż pojawiał się także problem uznawania szkody za szkodę całkowitą, choć już maleje ilość skarg związanych z tym problemem. Portal pisze, iż skargi do Rzecznika na towarzystwa ubezpieczeń na życie pojawiają się "niemal równie często" i stanowią blisko 34,4 proc. spraw. Klienci najczęściej odwoływali się w sprawach dotyczących odmowy uznania roszczenia, co do którego ubezpieczyciele stwierdzali zdarzenie wychodzące poza granicę ochrony. "Prowadzono także wciąż interwencje w zakresie wysokich opłat likwidacyjnych przy rezygnacji z umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym" – informuje "Bankier.pl". Natomiast zmniejszyła się liczba wniosków w sprawie ubezpieczeń sprzętu gospodarstwa domowego i elektronicznego ( 3,1 proc.), jednak główny problem stanowi tutaj nadal definicja nieszczęśliwego wypadku. Z kolei najmniejsza ilość interwencji RzF dotyczyła ubezpieczeń turystycznych – wpłynęło 216 wniosków, przeważnie dotyczących ubezpieczeń kosztów leczenia podczas pobytu za granicą i kosztów rezygnacji z podróży.

Jak poinformowała A. Wiktorow, spośród wszystkich podjętych przez RzF interwencji tylko 21,4 proc. zakończyło się sukcesem. "Ze statystyk dostarczonych przez podmioty rynku finansowego widać, że wciąż wolą one odsyłać klientów na drogę postępowania sądowego" – podkreśla Rzecznik Finansowy.

Likwidacja szkody online coraz bardziej rozpowszechniona

Rośnie liczba szkód ubezpieczeniowych zgłaszanych online przez smartfony. Zgłaszanie i automatyczna likwidacja online nie wymagają bowiem od klienta dostarczania papierowych dokumentów - pisze "Rzeczpospolita" (Nr z 01.04.2019 r.). System może jednak wymagać od niego,w zależności od rodzaju zgłaszanej szkody czy roszczenia, załączenia zdjęcia dokumentu (np. posiadanego wypisu ze szpitala) lub wykonania zdjęcia szkody. Zgłoszenie i otrzymanie automatycznej propozycji wypłaty środków można załatwić w kilka minut. W Avivie np. klient zalogowany na platformie wybiera polisę i rozpoczyna zgłoszenie roszczenia, zaznaczając uszkodzenia pojazdu i wybierając typ zdarzenia drogowego. Następnie system likwidacji szkód analizuje zgłoszenie i proponuje automatyczną likwidację, a dodatkowo dla szkód majątkowych (AC) prezentuje szczegółowy kosztorys - tłumaczy dziennik - zaś "po akceptacji przez klienta propozycji ubezpieczyciela suma odszkodowania wypłacana jest na podany rachunek bankowy". Co istotne - podkreśla gazeta - likwidacja poprzez aplikację przy mniejszych szkodach jest prosta i szybka, ponieważ przejrzyste i funkcjonalne narzędzia mają oszczędzić czas klienta i pozwolić mu na pełną kontrolę procesu likwidacji szkody. Przy tym, przyznaje w dzienniku Krzysztof Biernacki, dyrektor ds. cyfryzacji w Avivie, należna kwota odszkodowania wyliczana jest automatycznie i w czasie rzeczywistym. Na przykład "platforma rejestracji i likwidacji szkód online została zbudowana wokół konta klienta online i jest w pełni z nim zintegrowana, dzięki czemu klient nie musi korzystać z osobnej aplikacji czy osobnego konta". Dyr. Biernacki tłumaczy, iż platforma ta - "MojaAviva" - jest "miejscem centralizującym cyfrową relację klienta z Avivą, w którym obsługuje on swoje polisy, inwestycje i produkty emerytalne". Ponadto, od początku marca br. TU Europa wdrożyło dwa rozwiązania umożliwiające likwidację szkód za pomocą telefonów: aplikację mobilną dla zdarzeń komunikacyjnych oraz system Foto Inspektor dla szkód z pozostałych typów ubezpieczeń. Według dziennika, wprowadzone przez wrocławskiego ubezpieczyciela narzędzie, krok po kroku przeprowadza poszkodowanych przez cały proces likwidacji szkód komunikacyjnych, od dokonania zdalnych oględzin uszkodzonego auta za pomocą kamerki wbudowanej w telefon po ustalenie wysokości należnego odszkodowania i jego wypłatę. Podobne rozwiązania stosują Generali w ramach narzędzia AudaSmart, Warta w aplikacji Warta Mobile, Allianz w Allianz Asystent Szkody, Uniqa w aplikacji Uniqa Smart czy PZU, który ma aplikację internetową Samoobsługa Szkody. Wszystkie te narzędzia wymagają instalacji aplikacji na smartfonie. Pobrać je można w sklepach Google Play czy App Store.

"Rz" ostrzega jednak przed ryzykiem przeoczenia jakiegoś uszkodzenia albo niezaakceptowaniem wyliczeń przez pracownika towarzystwa ubezpieczeń, dla którego powstałe szkody i ich udokumentowanie nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że doszło do wskazanych zniszczeń na mieniu klienta. "Ceną za szybkość może więc być niższe odszkodowanie, dlatego też w przypadku poważniejszych uszkodzeń warto jednak postawić na kontakt z likwidatorem szkody" - podpowiada dziennik.

Polacy niechętni kupowaniu polis w bankach

Bankowcom coraz trudniej namówić klientów na dodatkowy zakup ubezpieczenia w okienku bankowym. Jak tłumaczy "Gazeta Wyborcza" (Nr z 04.04.2019 r.), taki stan rzeczy wynika z afery GetBacku oraz niechęci Polaków do kupna tzw. polisolokat. Nastąpił bowiem gwałtowny spadek składki z tego tytułu. I o ile w 2017 r. dzięki bancassurance udało się zebrać 10,2 mld zł składki, to już w 2018 r. przypis z polis zebrany dzięki pośrednictwie banku zaliczył wielki spadek i wyniósł 7,6 mld zł - podaje dziennik. W opinii "Wyborczej", banki chętnie dystrybuują produkty ubezpieczeniowe, gdyż to po prostu się im opłaca. I tak, niektóre polisy oferowane w instytucjach bankowych związane są z ofertą bankową, jak np. ubezpieczenie niskiego wkładu przy kredytach hipotecznych czy ubezpieczenia kart kredytowych. Jednak wiele polis proponowanych w bankach jest niezależnych od produktów bankowych. Na przykład instytucje bankowe swoim klientom oferują tańsze polisy komunikacyjne czy turystyczne - pisze "GW". Z kolei, zdaniem Marcina Wąsikowskiego, dyrektora zarządzającego sprzedażą bancassurance i affinity w Axa, "klienci banków zaczęli tracić zainteresowanie ubezpieczeniami, gdyż oferta ubezpieczycieli stała się mało zrozumiała, tymczasem prostota i czytelność oferty jest dla nich ważniejsza niż cena" - komentuje dziennik. Natomiast w opinii Marcina Tarczyńskiego, menedżera ds. komunikacji i analiz w PIU, spadek składki z bancassurance jest efektem zmian w ofercie towarzystw, jak i zmian prawnych związanych z produktami inwestycyjnymi. Według danych zebranych przez Polską Izbę Ubezpieczeń (PIU), towarzystwa ubezpieczeń w 2018 r. zebrały łącznie 62,2 mld zł składki, z czego 12,2 proc. przypisu pochodziło ze sprzedaży ubezpieczeń w bankach - informuje "Wyborcza". Podkreśla, iż rok wcześniej banki odpowiadały za 16,3 proc. składki ubezpieczeniowej zebranej przez rynek ubezpieczeń. Spadek przypisu jest więc znaczący - pisze dziennik. Tym niemniej Marat Nevretdinov, prezes TU Europa zauważa, że pracochłonne i kosztowne wdrożenie regulacji prawnych zbudowało fundament dla stabilnego rozwoju kanału bancassurance. Jego zdaniem rynek bancassurance będzie się rozwijał, ale w oparciu o produkty ubezpieczeniowe niepowiązane z produktami bankowymi