Ubezpieczenie turystyczne w pytaniach i odpowiedziach

Ubezpieczenie turystyczne to dobrowolne ubezpieczenie na czas podróży w Polsce i za granicą, które pokrywa przede wszystkim koszty leczenia oraz chroni w razie nieszczęśliwych zdarzeń.

Ubezpieczenie turystyczne można kupić w prosty i szybki sposób:

• bezpośrednio u ubezpieczyciela przez stronę internetową (on-line) lub przez telefon,
• w biurze agencji turystycznej lub u touroperatora przy zakupie usługi turystycznej,
• u agenta lub multi-agenta ubezpieczeniowego (często oferują oni usługi także poprzez swoje strony internetowe),
• w banku oferującym zawieranie umów ubezpieczenia (np. poprzez aplikacje w telefonie lub jako dodatek do kart kredytowych).

Zazwyczaj ubezpieczenia podzielone są trzy strefy:

• Europa
• Świat
• Polska

Do najczęstszych składowych pakietów ubezpieczeń turystycznych należy:

• Ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą (KZL)
• Ubezpieczenie kosztów transportu i ratownictwa
• Ubezpieczenie bagażu podróżnego i sprzętu sportowego
• Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych przypadków (NNW)
• Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC)
• Usługi assistance

Ponadto w zależności od potrzeb ubezpieczenie turystyczne można rozszerzyć o dodatkowe opcje np. takie jak:

• Ubezpieczenie od opóźnienia w dostarczeniu bagażu podróżnego
• Ubezpieczenie od opóźnienia lotu
• Ubezpieczenie gotówki wypłaconej z bankomatu
• Ubezpieczenie mienia ruchomego pozostawionego w miejscu zamieszkania Ubezpieczonego podczas podróży zagranicznej

Zakłady ubezpieczeń oferują ubezpieczenia turystyczne w pakietach, które pokrywają rożne ryzyka podróżujących za granicę. W takich przypadkach ubezpieczyciel udziela ochrony wynikającej z różnych ubezpieczeń na podstawie jednej umowy, potwierdzonej jednym dokumentem ubezpieczenia.

Oferowane są ubezpieczenia w różnych wariantach, poczynając od zupełnie podstawowego, jeśli chodzi o zakres ochrony, liczbę rodzajów ubezpieczeń i wysokości sum ubezpieczenia, aż do takiego o najszerszym zakresie ochrony.

UWAGA
Przed zawarciem umowy ubezpieczenia należy zastanowić się jakiego konkretnie ubezpieczenia potrzebujemy oraz dokładnie przeanalizować ofertę ubezpieczycieli.

Ubezpieczenie turystyczne najlepiej kupić co najmniej na kilka dni przed rozpoczęciem podróży. ponieważ polisa zazwyczaj jest ważna od następnego dnia po jej zakupie i po opłaceniu składki.  Pojawiły się co prawda ubezpieczenia ważne już 3 – 4 h po zakupie i dokonaniu płatności, jednak nie warto zostawiać decyzji na ostatnią chwilę, gdyż tuż przed wyjazdem trudno dokładnie porównać oferty, przeanalizować OWU i podjąć dobrą decyzję.

Oczywiście możliwy jest także zakup ubezpieczenia turystycznego nawet na miejscu pobytu. Jednak wówczas należy pamiętać, że część ofert przewiduje udzielanie efektywnej ochrony dopiero po upływie określonego czasu od zawarcia polisy zakupionej już podczas pobytu za granicą (np. 2-3 dni). Jeśli do wypadku dojdzie w okresie wspomnianej karencji to nie zostanie wypłacone odszkodowanie. Karencja ma uniemożliwić zakup polisy już po powstaniu szkody.

Przy zakupie ubezpieczenia turystycznego, podobnie jak przy zakupie każdego innego ubezpieczenia, należy zapoznać się ze szczegółami proponowanej oferty  – w szczególności niezbędne jest zapoznanie się z polisą oraz Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (O.W.U.). 

Każdorazowo należy zwrócić uwagę przede wszystkim na wskazane we ww. dokumentach zakres ochrony ubezpieczeniowej oraz wysokość sumy ubezpieczenia. Należy mieć świadomość, że ubezpieczenie ma określony przedmiot i np. ubezpieczyciel nie pokryje kosztów leczenia po wypadku podczas uprawiania tzw. sportów wysokiego ryzyka, jeśli nie wykupiono dodatkowego ubezpieczenia. Z kolei niska suma ubezpieczenia może okazać się niewystarczająca aby pokryć wszystkie koszty, a wówczas podróżny musi samodzielnie je ponieść – w całości lub w części.

Oczywiście szerokie ubezpieczenie turystyczne wiąże się z wyższą składką, natomiast zawsze jest to tylko ułamek kwoty jaką trzeba pokryć przykładowo za koszty leczenia, transport medyczny poszkodowanego czy sprowadzenie zwłok do miejsca pochówku w kraju.

Suma ubezpieczenia wyznacza maksymalny poziom świadczenia, jakie jest obowiązany wypłacić ubezpieczyciel z tytułu zajścia wypadku ubezpieczeniowego. Jeśli zatem wysokość objętej ubezpieczeniem szkody będzie przewyższać sumę ubezpieczenia, wówczas uprawniony uzyska jedynie częściowe jej naprawienie.

Dobrze jest zatem wybrać opcję droższą, z wyższymi sumami ubezpieczenia (co najmniej 30 000,00 euro za koszty leczenia na terenie Europy) niż narażać się na poważne problemy, gdy leczenie za granicą lub koszty transportu do kraju przekroczą granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela i będziemy musieli różnicę pokryć z własnej kieszeni.

Umowa może przewidywać różne sumy ubezpieczenia dla poszczególnych ubezpieczeń (inna dla kosztów leczenia, a inna np. dla bagażu podróżnego), a dodatkowo określone podlimity w ramach danej sumy ubezpieczenia, odnoszące się do poszczególnych rodzajów wypadków ubezpieczeniowych.  Dla przykładu w ramach ubezpieczenia kosztów leczenia obowiązuje często limit na leczenie stomatologiczne – zazwyczaj niski, wystarczający jedynie na doraźne zaopatrzenie zęba w nagłych stanach zapalnych czy urazach np. 250 EUR.

W razie wypadku lub nagłego zachorowania polski turysta może korzystać z bezpłatnego leczenia w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii oraz w państwach zrzeszonych w EFTA (czyli Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii), jeżeli posiada Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), która poświadcza uprawnienie do korzystania ze świadczeń zdrowotnych niezbędnych i nieplanowanych, w ra­mach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa i na tych samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele danego kraju (jeśli w danym państwie jest np. obowiązek opłacenia części kosztów za wizytę u lekarza, to i Ty za nią zapłacisz).

EKUZ mogą wyrobić osoby ubezpieczone w NFZ lub też w szczególnych wypadkach osoby nieubezpieczone w NFZ, które jednak mają prawo do leczenia na podstawie szczególnych uprawnień (np. dzieci do lat 18., które nie mogą być zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica lub dziadka). Informację o tym, jak wyrobić EKUZ można znaleźć na stronie internetowej NFZ: https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/nasze-zdrowie-w-ue/leczenie-w-krajach-unii-europejskiej-i-efta/jak-wyrobic-karte-ekuz/.

Przed wyjazdem warto zapoznać się z zasadami udzielania świadczeń w kraju do którego się wybieramy i przykładowymi kosztami leczenia, które trzeba samemu pokryć: https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/nasze-zdrowie-w-ue/leczenie-w-krajach-unii-europejskiej-i-efta/wyjezdzam-do/.

EKUZ nie pokrywa kosztów transportu, ratownictwa górskiego oraz szeregu innych kosztów niemieszczących się w koszyku świadczeń gwarantowanych w ramach publicznej służby zdrowia w zależności od danego kraju.

Ponadto, dostęp do publicznej służby zdrowia może być wydłużony i wiązać się z oczekiwaniem na wizytę,  a publiczne placówki medyczne mogą być oddalone od kurortów turystycznych. W związku z powyższym warto rozważyć zakup dobrowolnego ubezpieczenia turystycznego.

Ubezpieczenie kosztów leczenia (KLZ) jest niewątpliwie najistotniejszym ubezpieczeniem dla turystów wyjeżdżających za granicę, gdyż w większości państw świata leczenie obcokrajowców jest pełnopłatne i wiąże się z koniecznością pokrycia nierzadko bardzo wysokich kosztów.

Przedmiotem ubezpieczenia są tu co do zasady niezbędne z medycznego punktu widzenia i udokumentowane koszty leczenia, poniesione przez Ubezpieczonego w trakcie podróży, w związku z jego nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem.

Przez nagłe zachorowanie uważa się stan chorobowy powstały w sposób nagły i niespodziewany,  wymagający udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej.

Z kolei nieszczęśliwy wypadek definiowany jest najczęściej jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego Ubezpieczony niezależnie od swej woli doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł.

KLZ obejmuje najczęściej pokrycie kosztów:

• konsultacji lekarskich (w tym dojazd lekarza z najbliższej placówki służby zdrowia jeśli wymaga tego stan zdrowia ubezpieczonego)
• zleconych przez lekarza badań i zabiegów ambulatoryjnych oraz lekarstw i środków opatrunkowych (z wyjątkiem witamin, środków wzmacniających, odżywek, maści i kremów upiększających)
• leczenia ambulatoryjnego, szpitalnego i operacyjnego (o ile ich przeprowadzenia nie można było, ze względu na stan zdrowia, odłożyć do czasu powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej lub kraju rezydencji)
• leczenia stomatologicznego (nagłych stanów zapalnych i bólowych albo koniecznego wskutek urazu doznanego w wyniku nieszczęśliwego wypadku)
• przedwczesnego porodu i powikłania ciąży (zwykle do 32. tygodnia)
• naprawy i zakupu okularów, protez stomatologicznych (z wyłączeniem implantów) oraz środków pomocniczych, gdy ich uszkodzenie związane było z nieszczęśliwym wypadkiem itp.
• a także inne koszty w zależności od zapisów O.W.U.

Standardowo ubezpieczyciel pokrywa koszty leczenia trwającego aż do dnia, w którym stan zdrowia ubezpieczonego pozwala na transport do kraju, jednak nie dłużej niż czas określony w O.W.U.

Należy pamiętać, że w większości O.W.U. zastrzega się, że ubezpieczony jest zobowiązany uzyskać wcześniejszą akceptację ze strony wskazanego w polisie Centrum Alarmowego w przypadku konieczności poniesienia kosztów powyżej określonej kwoty bądź leczenia ambulatoryjnego obejmującego więcej niż jedną wizytę lekarską.

Warto zapoznać się także z listą ograniczeń odpowiedzialności zawartą w O.W.U. – przykładowo nie są pokrywane koszty :

• leczenia sanatoryjnego, w ośrodkach leczenia uzależnień, w SPA
• operacji plastycznych lub zabiegów kosmetycznych
• leczenia lekami nieuznawanymi przez medycynę konwencjonalną
• korzystania podczas pobytu w szpitalu z usług innych niż standardowe: pokoje o podwyższonym standardzie, używanie odbiorników radiowych, telewizyjnych, korzystanie z usług fryzjerskich i kosmetycznych
• powstałe w wyniku niezastosowania się do zaleceń lekarza prowadzącego leczenie.

Niekiedy ubezpieczenie pokryje nawet koszty kontynuacji leczenia w Polsce, np. zdjęcie gipsu/szwów /zmiana opatrunku albo też dzienne świadczenie szpitalne za każdy dzień pobytu w szpitalu mający miejsce bezpośrednio po powrocie ubezpieczonego do kraju i będący kontynuacją leczenia rozpoczętego za granicą. Zazwyczaj koszty leczenia i rehabilitacji na terenie Polski uzależnione są jednak od zapłaty dodatkowej składki.

Przedmiotem ubezpieczenia bagażu jest zdefiniowany w O.W.U. bagaż podróżny stanowiący własność ubezpieczonego lub znajdujący się w jego posiadaniu podczas podróży zagranicznej. Tutaj dodać należy, że ubezpieczyciel odpowiada także za bagaż który został prawidłowo zabezpieczony przez ubezpieczonego np. oddany za pokwitowaniem do przechowalni bagażu, powierzony zawodowemu przewoźnikowi na podstawie odpowiedniego dokumentu przewozowego, pozostawiony w zamkniętym na zamek pomieszczeniu w miejscu zakwaterowania ubezpieczonego.

Bagaż zazwyczaj jest definiowany jako stanowiące własność ubezpieczonego lub znajdujące się w jego posiadaniu podczas podróży zagranicznej przedmioty służące do osobistego użytku i zwyczajowo zabierane w podróż (odzież, obuwie, środki higieny osobistej, drobne urządzenia elektryczne np. suszarka, książki, okulary, namioty, śpiwory, itd.), upominki, wózek dziecięcy/fotelik samochodowy/ wózek inwalidzki, protezy, kule, ciśnieniomierz itd. jeżeli są niezbędne w trakcie podróży w związku z stanem zdrowia. Dodatkowo ochroną objęty jest zazwyczaj przenośny sprzęt elektroniczny (laptopy, telefony, sprzęt fotograficzny, audio-wideo itd.).

Ubezpieczenie obejmuje ryzyko utraty, zniszczenia lub uszkodzenia bagażu na skutek ściśle określonych zdarzeń takich jak: rabunek (rozbój), kradzież z włamaniem, wypadek środka transportu, akcja ratownicza, nieszczęśliwy wypadek lub nagłe zachorowanie ubezpieczonego, w wyniku którego stracił on możliwość opieki nad bagażem podróżnym, pożar, powódź, huragan, wybuch, trzęsienie ziemi, akcja ratownicza itp. Ubezpieczenie bagażu podróżnego zwykle nie chroni klienta w razie utraty bagażu na skutek „zwykłej” kradzieży niezwiązanej z włamaniem (czyli zaborem mienia po uprzednim usunięciu istniejących zabezpieczeń przy użyciu siły fizycznej lub narzędzi).

Przedmiotem turystycznego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków są następstwa nieszczęśliwych wypadków polegające na trwałym uszkodzeniu ciała lub śmierci ubezpieczonego, którym uległ podczas podróży.

Kluczową kwestią dla określenia zakresu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej jest sposób zdefiniowania w O.W.U. pojęcia nieszczęśliwy wypadek. Zazwyczaj jest on określany jako: niespodziewane i nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony, niezależne od swojej woli, doznał rozstroju zdrowia, fizycznych obrażeń lub zmarł.

Niezależnie od definicji nieszczęśliwego wypadku i generalnych wyłączeń (takich jak wyłączenie odpowiedzialności za skutki zdarzeń powstałych w wyniku wojny, aktów terroryzmu, czy kierowania pojazdem bez wymaganych uprawnień) O.W.U. przewidują dodatkowe ograniczenia i wyłączenia odpowiedzialności NNW. Najczęściej występuje wyłączenie odpowiedzialności gdy nieszczęśliwy wypadek  lub jego następstwa spowodowane są np. wylewem krwi  do mózgu, zawałem czy udarem, chorobami nowotworowymi, chorobami psychicznymi  lub przewlekłymi, usiłowaniem samookaleczenia czy samobójstwa, itd.

W O.W.U. zdefiniowany jest także trwały uszczerbek czy rozstrój zdrowia, zatem i w tym przypadku nie można się sugerować potocznym rozumieniem tych słów. Trwały uszczerbek na zdrowiu najczęściej oznacza  nierokujące poprawy upośledzenie organu, narządu lub układu wskazane w Tabeli uszczerbków na zdrowiu. W takim przypadku krótkotrwały np. kilkumiesięczny uszczerbek na zdrowiu nie będzie stanowił podstawy do wypłaty świadczeń. Również w przypadku uszczerbku nie opisanego w Tabeli uszczerbków ubezpieczyciel odmówi wypłaty świadczenia.

Jeżeli chodzi o wysokość należnego świadczenia to w przypadku śmierci ubezpieczonego na skutek nieszczęśliwego wypadku, który miał miejsce podczas podróży – wypłacane jest 100% sumy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków.

W przypadku zaś trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego będącego następstwem nieszczęśliwego wypadku, który miał miejsce podczas podróży – świadczenie ustalane jest jako iloczyn sumy ubezpieczenia NNW i procentu trwałego uszczerbku określonego w Tabeli stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu stanowiącej część lub załącznik do O.W.U.

Ustalenia stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu dokonuje lekarz wyznaczony przez ubezpieczyciela najczęściej na podstawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego, a rzadziej – przeważnie w sytuacjach spornych – w oparciu o bezpośrednie badanie lekarskie czy dodatkowe badania obrazowe. Stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu powinien zostać ustalony po zakończeniu leczenia, nie później jednak niż w ciągu 24 miesięcy od daty zajścia nieszczęśliwego wypadku. Łączny stopień trwałego uszczerbku nie może przekroczyć 100%.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zapewnia ubezpieczonemu ochronę ubezpieczeniową i wypłatę odszkodowania osobom trzecim, które odniosły szkody osobowe (spowodowanie śmierci, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia) lub rzeczowe (uszkodzenie lub zniszczenie mienia) z winy ubezpieczonego.

Sytuacje takie mogą się zdarzyć często podczas wyjazdów zagranicznych, np. przy uprawianiu sportów lub przy zabawach dzieci.

W O.W.U. wskazany jest katalog wyłączeń charakterystycznych dla tego typu ubezpieczenia – obejmuje on zazwyczaj szkody: wyrządzone osobom bliskim, wyrządzone umyślnie przez osoby z którymi Ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, powstałe wskutek wykonywania czynności zawodowych lub prowadzenia działalności gospodarczej, itd.

Turystyczne ubezpieczenie OC nie pokrywa także następstw wypadków komunikacyjnych. Jeżeli podróżujemy na terenie Unii Europejskiej własnym autem, nie potrzeba dodatkowej polisy poza obowiązkową umową ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. W przypadku podróżowania do innych krajów konieczne może okazać się ubezpieczenie „Zielonej Karty”. Natomiast szkody powstałe podczas prowadzenia auta z wypożyczalni, pokrywane są z polisy OC wykupionej przez wypożyczalnię.

Turystyczne ubezpieczenie assistance ma na celu zabezpieczenie ubezpieczonego w dodatkową pomoc ubezpieczyciela, która może przybrać następującą formę:

• porady medycznej przed wizytą u lekarza/placówce zdrowia za granicą
• zakwaterowania i wyżywienia osoby towarzyszącej ubezpieczonemu, gdy jest to niezbędne do załatwienia spraw związanych z powrotem ubezpieczonego do Polski oraz sprawowania nad nim opieki do czasu tego powrotu lub transportu do Polski
• zorganizowania podróży osoby towarzyszącej, gdy ubezpieczony ze względu na stan zdrowia jest transportowany do Polski
• wizyty osoby wezwanej do towarzyszenia w przypadku pobytu ubezpieczonego w szpitalu przez dłuższy okres
• kierowcy zastępczego, gdy w wyniku nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania stan zdrowia ubezpieczonego nie pozwala na prowadzenie samochodu
• transportu do Polski osób bliskich ubezpieczonemu, wspólnie z nim podróżujących, w razie śmierci lub hospitalizacji ubezpieczonego
• zakwaterowania i wyżywienia ubezpieczonego za granicą w celu rekonwalescencji.

Poza tym, katalog świadczeń może również zawierać m.in.:

• organizację i pokrycie kosztów przerwania podróży zagranicznej ubezpieczonego
• udzielenie pomocy w odzyskaniu i ponownym skierowaniu bagażu podróżnego
• pokrycie niezbędnych kosztów związanych z opóźnieniem lotu
• udzielenie pomocy w razie utraty środków płatniczych albo dokumentów
• udzielenie pomocy w razie zablokowaniu rachunku bankowego
• udzielenie informacji o kancelariach prawnych i tłumaczach, gdy ubezpieczony popadnie w konflikt z prawem w trakcie podróży zagranicznej.

Z reguły pomoc udzielana ubezpieczonym odbywa się bezgotówkowo, a zatem korzystają oni z opłacanych przez ubezpieczyciela usług, bez konieczności samodzielnego wykładania środków i oczekiwania na ich zwrot.

W świadczeniu usług assistance bardzo istotną rolę odgrywa Centrum Alarmowe/Centrum Pomocy, które zajmuje się nie tylko organizacją niezbędnych usług wchodzących w zakres ubezpieczenia, ale też podejmuje bieżące decyzje w tym zakresie, a w razie potrzeby kontaktuje się również z placówkami medycznymi i innymi podmiotami w miejscu pobytu ubezpieczonego.

Najczęściej w O.W.U. znajduje się zastrzeżenie, że ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za koszty poniesione przez ubezpieczonego bez akceptacji Centrum Alarmowego, chyba że chodzi o sytuacje, w których nie mógł on skontaktować się z nią ze względu na stan zdrowia, bądź też koszty te są poniżej określonego pułapu lub dotyczą pojedynczej wizyty ambulatoryjnej czy u stomatologicznej.

Zwrot  poniesionych samodzielnie przez ubezpieczonego bez uprzedniej zgody centrum alarmowego kosztów następuje na podstawie rachunków oraz dokumentacji medycznej, przy czym ubezpieczyciele zastrzegają sobie prawo do ich weryfikacji oraz zasięgania opinii specjalistów, a także do refundacji kosztów do wysokości kwoty, jaka zostałaby zapłacona, gdyby to oni sami organizowali usługę

Typowe wydatki, które mogą zostać pokryte to koszty:

• transportu medycznego z miejsca wypadku do placówki służby zdrowia
• transportu medycznego do innej placówki służby zdrowia zgodnie z zaleceniem lekarskim
• transportu medycznego do miejsca zakwaterowania ubezpieczonego po udzieleniu pomocy medycznej, gdy wymaga tego stan zdrowia ubezpieczonego
• transportu po zakończeniu leczenia do miejsca, z którego podróż może być kontynuowana
• transportu medycznego do miejsca zamieszkania ubezpieczonego lub placówki służby zdrowia w Polsce, gdy wymaga tego stan zdrowia ubezpieczonego
• transportu powrotnego do miejsca zamieszkania ubezpieczonego w Polsce, jeśli powrót nie może odbyć się zaplanowanym środkiem transportu
• niezbędne koszty akcji ratowniczej lub poszukiwawczej, prowadzonej przez wyspecjalizowane służby ratownicze w celu ratowania życia lub zdrowia ubezpieczonego, który uległ nieszczęśliwemu wypadkowi (przy czym wypadek ten nie musi skutkować trwałym uszkodzeniem ciała) lub nagłemu zachorowaniu
• dodatkowe koszty niezbędnego zakwaterowania i wyżywienia w sytuacji gdy powrót ubezpieczonego do Polski nie może nastąpić bezpośrednio po zakończeniu leczenia
• w przypadku śmierci ubezpieczonego koszty transportu zwłok do miejsca pochówku w kraju lub kremacji oraz zakupu i transportu urn (ewentualnie pogrzebu za granicą).

We wszystkich produktach ubezpieczeniowych ubezpieczyciele stosują wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej, czyli wskazują przypadki, w których nie będą świadczyć ochrony ubezpieczeniowej.

O wyłączeniach ochrony ubezpieczeniowej możemy mówić, gdy dane zdarzenie wprawdzie odnosi się do przedmiotu ubezpieczenia wynikającego z umowy i wchodzi w ogólny zakres tego ubezpieczenia, lecz na mocy szczegółowego postanowienia O.W.U. pozostaje poza udzielaną ochroną ubezpieczeniową.

Ubezpieczyciele standardowo stosują ograniczenie ochrony w ramach ubezpieczenia kosztów leczenia za granicą, a także pozostałych ryzyk turystycznych (jak assistance, czy koszty rezygnacji lub przerwania imprezy turystycznej), w odniesieniu do wypadków zaostrzenia lub powikłania choroby przewlekłej.

„Choroba przewlekła” jest zdefiniowana w O.W.U.  – zazwyczaj jako choroba charakteryzująca się powolnym rozwojem lub długookresowym przebiegiem, stałym lub nawracającym występowaniem objawów lub odchyleń w badaniach dodatkowych, jeśli zdiagnozowano ją przed objęciem ochroną z tytułu umowy ubezpieczenia lub też jeśli z jej powodu rozpoczęto postępowanie diagnostyczno-lecznicze w okresie 12 (24) miesięcy przed objęciem ochroną z tytułu umowy ubezpieczenia.

Brak odpowiedniego rozszerzenia ochrony skutkuje tym, że nawet w razie nagłego nasilenia objawów choroby przewlekłej ubezpieczony jest pozbawiony ochrony ze strony ubezpieczyciela i nie może liczyć na żadne ze świadczeń przewidzianych w umowie ubezpieczenia.

W związku z powyższym, zawierając umowę ubezpieczenia turystycznego, gdzie ubezpieczonymi będą osoby cierpiące na choroby przewlekłe (takie jak np. cukrzyca, choroby serca i układu krążenia, astma, nowotwory itd.), aby zapewnić pełną ochronę ubezpieczeniową należy wykupić rozszerzenie ochrony o skutki chorób przewlekłych.

W ubezpieczeniach podróży zagranicznych ochroną ubezpieczeniową odnoszącą się do kosztów leczenia, ratownictwa, transportu, ubezpieczenia pomocy w podróży czy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków obejmuje się zazwyczaj jedynie amatorskie uprawianie sportów, a spod zakresu ochrony wyłączone są najczęściej te, które zostały wymienione w O.W.U. jako sporty wysokiego ryzyka czy też sporty ekstremalne.

Katalog sportów traktowanych jako związane z wysokim ryzykiem/ekstremalnych bywa w poszczególnych O.W.U. zróżnicowany i obejmuje dla przykładu: narciarstwo, snowboarding poza trasami do tego przeznaczonymi, nurkowanie z użyciem aparatów oddechowych, freediving, rafting, żeglarstwo morskie, wspinaczkę, aktywność uprawianą na określonej wysokości (np. od 2500 do 4500 m n.p.m.), sztuki walki, myślistwo, strzelectwo, szermierkę, hokej na lodzie, łyżwiarstwo, jazdę konną, jazdę na quadach, gokartach, nartach wodnych i skuterach wodnych, kitesurfing, sporty powietrzne, kolarstwo górskie, speleologia, skoki narciarskie, skoki akrobatyczne na nartach, heliskiing.

Turysta zamierzający w trakcie swojego wyjazdu uprawiać sport, powinien zatem zwrócić uwagę na oferowany przez danego ubezpieczyciela zakres ochrony i sprawdzić czy planowana przez niego aktywność sportowa nie jest przez ubezpieczyciela zaliczana do sportów wysokiego ryzyka (ekstremalnych), a w razie potrzeby rozszerzyć go poprzez wybranie – za zapłatą dodatkowej składki – wyższego wariantu lub specjalnego pakietu obejmującego sporty wysokiego ryzyka.

Do niedawna ubezpieczyciele standardowo wykluczali swoją odpowiedzialność za skutki zdarzeń powstałych po spożyciu alkoholu przez ubezpieczonego.

Obecnie w ofertach ubezpieczeń turystycznych, zarówno w przypadku wczasów „all inclusive”, jak i wyjazdów indywidualnych, coraz częściej pojawia się jako podstawowa ochrona ubezpieczeniowa  również w przypadku szkody powstałej po spożyciu alkoholu przez ubezpieczonego, tzw. klauzula alkoholowa.

Niektóre O.W.U. wprowadzają limity na spożycie alkoholu, do którego gwarantowana jest ochrona.

Co istotne wykupienie ubezpieczenia turystycznego z klauzulą alkoholową nie oznacza, że ubezpieczyciel w każdym przypadku pokryje szkodę.

Standardowo zakłady ubezpieczeń wyłączają z podstawowego zakresu ochrony szkody związane z wojną/aktami terroryzmu/strajkami.

Najczęściej wyłączenia zawarte w OWU są bardzo szerokie i wykluczają odpowiedzialność ubezpieczyciela za zdarzenia powstałe w wyniku „działań wojennych, aktów terroryzmu, stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub udziału ubezpieczonego w zamieszkach, rozruchach, strajkach, akcjach protestacyjnych, blokadach dróg i bójkach”.

Zazwyczaj zakłady ubezpieczeń zastrzegają również brak odpowiedzialności za zdarzenia powstałe „w wyniku wyjazdu ubezpieczonego do kraju, co do którego zostało ogłoszone przed wyjazdem ubezpieczonego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej ostrzeżenie dla podróżujących dotyczące wojny lub wojny domowej”.

Przed wyjazdem warto więc sprawdzić na stronie internetowej MSZ (https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych), czy podróżowanie obywateli polskich w wybrany rejon jest bezpieczne, gdyż w niektórych umowach nieprzestrzeganie zaleceń MSZ powoduje wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela. Aktualnie wśród państw do których MSZ odradza podróże jest m.in. na Ukraina (całe terytorium kraju).

Zdarza się też, że O.W.U. zastrzegają jednak ochronę na rzecz ubezpieczonego w okresie pierwszych kilku dni np. 7 dni od rozpoczęcia działań wojennych lub wprowadzenia stanu wojennego lub wyjątkowego na terytorium kraju, w którym przebywa ubezpieczony podczas podróży zagranicznej i obejmuje ich skutki oraz skutki aktów terroryzmu.

Można spotkać również propozycje oferty rozszerzonej ochrony – za dodatkową składką  –  na przypadki, które można określić jako „bierne uczestnictwo w działaniach wojennych lub aktach terroru” – sytuacje, gdy przyjazd ubezpieczonego na tereny objęte działaniami wojennymi lub aktami terroru jest świadomy, pod określonym warunkiem, np. w celu wykonywania obowiązków służbowych lub wolontariatu.

Ochrona ubezpieczeniowa udzielana w ubezpieczeniach turystycznych w podstawowym zakresie nie  obejmuje zdarzeń związanych z wykonywaniem przez ubezpieczonego zarobkowej pracy fizycznej, bez względu na podstawę prawną zatrudnienia (również w przypadku pracy „na czarno”), jak i działalności niezarobkowej, jak wolontariat albo praktyki zawodowe.

Zazwyczaj aby mieć ubezpieczenie w okresie pracy  fizycznej za granicą np. prace sezonowe przy zbiorach należy wykupić zapłacić dodatkową składkę.  Praca umysłowa nie generuje większego ryzyka więc nie wymaga rozszerzonej ochrony.

W niektórych zakładach ubezpieczeń można znaleźć także ofertę ubezpieczenia również w przypadku prac wysokiego ryzyka, takich jak czynności z użyciem niebezpiecznych narzędzi, na wysokościach, pod ziemią i pod wodą, co z uwagi na duże ryzyko wiąże się z wyższą składką.

Dla osób wyjeżdżających za granicę do pracy przygotowano dedykowane im ubezpieczenia długoterminowe, zazwyczaj roczne, określane mianem „multi-trip”. Tego typu umowy zawierane są na ogół na dowolną liczbę podróży, choć zwykle pojedyncza podróż nie może być dłuższa niż okres wskazany w O.W.U. (np. 40 dni).

O.W.U. każdorazowo określają katalog dopuszczalnych przyczyn rezygnacji z podróży, w przypadku których można ubiegać się o wynikający z umowy ubezpieczenia zwrot kosztów np.:

• śmierć ubezpieczonego/ współuczestnika podróży/ najbliższego krewnego ubezpieczonego, która nastąpiła w określonym czasie przed wyjazdem
• nieszczęśliwy wypadek lub nagłe zachorowanie ubezpieczonego/współuczestnika podróży, o ile istnieją przeciwwskazania medyczne do odbycia podróży potwierdzone zaświadczeniem lekarskim oraz nieszczęśliwy wypadek lub nagłe zachorowanie najbliższego krewnego ubezpieczonego skutkujące hospitalizacją lub powodujące konieczność sprawowania nad nim opieki aż do dnia wyjazdu
• objęcie ubezpieczonego/współuczestnika podróży kwarantanną lub izolacją
• szkoda w mieniu ubezpieczonego, która wystąpiła w określonym czasie przed wyjazdem i powodowała konieczność dokonania przez niego czynności prawnych i administracyjnych oraz jego obecności w kraju w czasie planowanej podróży
• kradzież dokumentów ubezpieczonego, których brak uniemożliwia odbycie podróży zagranicznej (np. paszportu, dowodu osobistego, wizy), jeśli miała ona miejsce w oznaczonym w O.W.U. okresie przed wyjazdem i została zgłoszona policji
• zwolnienie ubezpieczonego z pracy przez pracodawcę, jeśli w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia był on zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony albo pracował przez okres co najmniej 6 miesięcy na podstawie umowy o pracę na czas określony, przy czym nie dotyczy to zwolnienia dyscyplinarnego lub rozwiązania umowy za porozumieniem stron
• otrzymanie przez ubezpieczonego wezwania na policję lub do sądu, o ile jego stawiennictwo jest obowiązkowe i przypada w czasie planowanej podróży.

Koszty zmiany rezerwacji biletu lub zakupu nowego biletu w celu kontynuowania podróży również mogą zostać objęte ochroną ubezpieczeniową jeżeli ubezpieczony spóźni się na planowany środek transportu ze względu na zajście okoliczności wskazanej w O.W.U., jak np. opóźnienie środka transportu komunikacji publicznej, którym ubezpieczony lub współuczestnik podróży miał dotrzeć do miejsca rozpoczęcia przewozu, albo też wypadek komunikacyjny, któremu uległ ubezpieczony lub współuczestnik podróży.

Ubezpieczenie kosztów przerwania podróży dotyczy z kolei kosztów poniesionych przez ubezpieczonego w związku z koniecznością wcześniejszego, nieprzewidzianego powrotu do kraju zamieszkania. Ubezpieczyciel pokryje  koszty transportu powrotnego oraz koszty niewykorzystanych, a opłaconych świadczeń wynikających z umowy uczestnictwa w imprezie turystycznej/podróży, takich jak zakwaterowanie, wyżywienie czy wycieczki fakultatywne. Zdarzenia, które uzasadniają udzielenie ochrony ubezpieczeniowej wskazane są w O.W.U. i w części pokrywają się w wymienionymi wyżej w punktach przyczynami rezygnacji z podróży.

Oczywiście przyczyna rezygnacji/zmiany rezerwacji/przerwania podróży każdorazowo powinna być udokumentowana np. zaświadczeniem lekarskim, podobnie jak koszty (umowa uczestnictwa, bilety).
OWU przewidują również stosowne wyłączenia odpowiedzialności.

W przypadku opóźnienia zagranicznego lotu rejsowego wykonywanego przez zawodowego przewoźnika lotniczego – o ile opóźnienie to spełnia minimalny wskazany w O.W.U. czas opóźnienia (np. 5 h) – ubezpieczonemu przysługują określone świadczenia np. zwrot wydatków poniesionych na niezbędne przybory toaletowe, odzież czy artykuły spożywcze. Świadczenie to zazwyczaj nie przysługuje, jeśli opóźnienie samolotu ma miejsce już po powrocie ubezpieczonego do Polski. Ponadto, O.W.U. przewidują określone wyłączenia odpowiedzialności np. jeżeli opóźnienie jest skutkiem katastrof naturalnych.

Ubezpieczenie to jest zupełnie czymś innym niż odszkodowanie za opóźniony lot którego można dochodzić bezpośrednio od linii lotniczych.

Obowiązki ubezpieczonego w razie zajścia ubezpieczonego zdarzenia określone są w OWU. Najlepiej zapoznać się z nimi jeszcze przed zawarciem umowy, a na pewno przed wyjazdem i brać je pod uwagę przy likwidacji ewentualnej szkody.

Po pierwsze, ubezpieczony jest zobowiązany w miarę możliwości zapobiec zwiększeniu się szkody i ograniczyć jej konsekwencje.

Po drugie, ubezpieczony powinien zabezpieczyć możność dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec osób odpowiedzialnych za szkodę.

Po trzecie, ubezpieczony niezwłocznie powinien zawiadomić ubezpieczyciela o zdarzeniu. Np. w ubezpieczeniu kosztów leczenia i assistance kontakt powinien nastąpić  –  w zależności od zapisów OWU –  zazwyczaj w ciągu 24 albo 48 h od zdarzenia.

Najlepiej skontaktować się z wskazanym w polisie podmiotem: „Centrum Alarmowe”/ „Centrum Pomocy”/ „Centrum Obsługi Klienta” informując go o zdarzeniu i zasięgając informacji co powinniśmy zrobić, np. do jakiej placówki medycznej się udać, aby uzyskać rozliczenie bezgotówkowe.

W każdym przypadku zasadne jest gromadzenie dokumentacji medycznej (np. zaświadczenia lekarskie o chorobie, zastosowanych procedurach medycznych i zaleceniach lekarza), rachunków, faktur, zdjęć, notatek z Policji. Kopie dokumentów należy przekazać do ubezpieczyciela.

Najlepiej zapisać sobie datę i godzinę zgłoszenia oraz podany numer zgłoszenia/szkody i posługiwać się nim w późniejszych kontaktach z ubezpieczycielem. Ponadto, rozmowy z infolinią są nagrywane i w razie ewentualnych sporów mogą posłużyć jako materiał dowodowy.