Upadłość GNB – informacje dotyczące zgłaszania wierzytelności

Wierzyciel Getin Noble Bank, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, powinien w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości (30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości, tj. najpóźniej do dnia 19 sierpnia 2023 r.) zgłosić przysługującą mu wierzytelność za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.

Wierzyciel ma obowiązek zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym elektronicznie poprzez Krajowy Rejestr Zadłużonych (dalej jako: KRZ). Aby dokonać zgłoszenia wierzytelności za pośrednictwem KRZ trzeba posiadać w nim konto.

Osoba fizyczna w celu założenia konta w systemie KRZ musi wejść w przeglądarce internetowej pod adres: https://prs.ms.gov.pl/krz i kliknąć pole Zaloguj, a następnie Rejestracja. Po uzyskaniu dostępu do KRZ, a konkretniej do części KRZ przeznaczonej dla użytkowników zalogowanych, możliwe jest wypełnienie formularza przeznaczonego do zgłoszenia wierzytelności – jest to formularz o numerze 30048.

Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości znajdują się filmy instruktażowe, na których opisane jest jak założyć konto w systemie KRZ oraz jak dokonywać kolejnych czynności:
Filmy instruktażowe – Ministerstwo Sprawiedliwości – Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Pomocny może tez być podręcznik użytkownika zarejestrowanego w KRZ, udostępniony przez Ministerstwo Sprawiedliwości:
Podręcznik użytkownika zarejestrowanego Modułu Tożsamość (ms.gov.pl)

W zgłoszeniu wierzytelności należy podać:

1. imię i nazwisko wierzyciela albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację oraz firmę, pod którą działa wierzyciel będący przedsiębiorcą, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz NIP, jeżeli wierzyciel ma taki numer;
2. określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej;
3. dowody stwierdzające istnienie wierzytelności; jeżeli wierzytelność została uznana w spisie wierzytelności sporządzonym w postępowaniu restrukturyzacyjnym, wystarczające jest powołanie się na tę okoliczność;
4. kategorię, do której wierzytelność ma być zaliczona;
5. zabezpieczenia związane z wierzytelnością;
6. w razie zgłoszenia wierzytelności, w stosunku do której upadły nie jest dłużnikiem osobistym, przedmiot zabezpieczenia, z którego wierzytelność podlega zaspokojeniu;
7. stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne lub przed sądem polubownym;
8. numer rachunku bankowego wierzyciela, jeżeli wierzyciel posiada taki rachunek.

Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się do syndyka masy upadłości. Informacje o wyznaczonym syndyku zamieszcza się w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości.

Zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym podlegają wierzytelności, które mają wartość majątkową, istnieją w chwili ogłoszenia upadłości oraz podlegają zaspokojeniu z majątku objętego masą upadłości. Zgłoszeniu podlegają zarówno wierzytelności pieniężne jak i niepieniężne. Kredytobiorca Getin Noble Bank może zgłosić wierzytelność wynikającą z zapłaty przez niego środków w związku z nieważnością umowy kredytowej waloryzowanej w CHF.

Termin do zgłoszenia wierzytelności wyznaczany jest w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości i wynosi 30 dni (w przypadku Getin Noble Bank termin ten mija 19 sierpnia 2023 r.) od obwieszczenia o upadłości w Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości. Do pism kierowanych do syndyka stosuje się odpowiednio przepis art. 165 Kodeksu postępowania cywilnego. W takim przypadku nadanie przesyłki w placówce pocztowej nawet w ostatnim dniu upływającego terminu, sprawi że zostanie on zachowany.

1. Opóźnienie w zgłoszeniu wierzytelności wiąże się z negatywnymi konsekwencjami. Poza ewentualnym brakiem możliwości zaspokojenia z funduszy masy upadłości spóźnione zgłoszenie wiąże się z koniecznością uiszczenia zryczałtowanych kosztów postępowania upadłościowego. W przypadku spóźnienia się ze zgłoszeniem wierzytelności, nawet przy braku winy po stronie wierzyciela, ponosi on zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego. Koszty te stanowią równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
2. Wierzyciel, który nie zgłosił swojej wierzytelności, co do zasady nie uczestniczy w postępowaniu upadłościowym. Jego wierzytelność co prawda nie wygasa, ale do czasu zakończenia lub umorzenia postępowania upadłościowego nie może być przymusowo dochodzona.

Zgłoszenie nie wymaga uiszczenia opłaty sądowej i jest dla wierzyciela czynnością bezpłatną.

Przepisy Prawa Upadłościowego (PU) zawierają szczegółowe regulacje dotyczące poszczególnych kategorii wierzytelności. Należy zaznaczyć, że w poszczególnych sytuacjach z uwagi na zróżnicowanie wierzytelności kategorie wierzytelności mogą być różne.

Jeżeli bank i kredytobiorca są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami pieniężnymi, każdy z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony o ile jest ona wymagalna.

Potrącenia można dokonać na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego przed ogłoszeniem upadłości poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia.

Prawo upadłościowe przewiduje możliwość dokonania potrącenia na odrębnych zasadach.

Potrącenie wierzytelności upadłego z wierzytelnością wierzyciela jest dopuszczalne, jeżeli obie wierzytelności istniały w dniu ogłoszenia upadłości, chociażby termin wymagalności jednej z nich jeszcze nie nastąpił. Potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego po dniu ogłoszenia upadłości.

Do potrącenia przedstawia się całkowitą sumę wierzytelności upadłego, a wierzytelność wierzyciela tylko w wysokości wierzytelności głównej wraz z odsetkami naliczonymi do dnia ogłoszenia upadłości.

Jeżeli jednak termin płatności długu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości nie nastąpił (i nie jest to zobowiązanie umownie oprocentowane), do potrącenia przyjmuje się sumę należności zmniejszoną o odsetki ustawowe, nie wyższe jednak niż sześć procent, za czas od dnia ogłoszenia upadłości do dnia płatności i nie więcej niż za okres dwóch lat.

Wierzyciel, który chce skorzystać z prawa potrącenia, składa o tym oświadczenie nie później niż przy zgłoszeniu wierzytelności. Aby potrącenie w trybie Prawa upadłościowego mogło zostać dokonane konieczne jest zgłoszenie wierzytelności, która musi następnie się znaleźć na prawomocnie ustalonej liście wierzytelności.

Jeżeli kredytobiorca wdał się w spór sądowy, a przedmiotem pozwu jest roszczenie o zapłatę od banku kwoty w związku z unieważnieniem umowy kredytowej – wtedy w związku ze skutecznym potrąceniem może się pojawić konieczność dokonania odpowiednich czynności w sprawie np. cofnięcie powództwa. Zależne jest to jednak od tego w jakim stadium znajduje się postępowanie, jak i też jaka jest pełna treść powództwa.

Nie dokonując potrącenia kredytobiorca nadal będzie zobowiązany do spłaty rat kredytu, a jednocześnie może zostać pozbawiony realnej możliwości (z powodu braku odpowiednich środków w masie upadłości) zaspokojenia swojego roszczenia, jeżeli kwestionuje ważność swojej umowy kredytowej i domaga się zwrotu wpłaconych rat.

Mimo to złożenie potrącenia będzie konieczne, aby uchronić się przed sytuacją, w której syndyk masy upadłości będzie domagał się od kredytobiorcy zwrotu kapitału kredytu, natomiast kredytobiorca nie uzyska od banku zwrotu swojej wierzytelności z tytułu umowy uznanej za nieważną (wpłacone raty). Jeżeli kredytobiorca nie dokona potrącenia po ogłoszeniu upadłości, wówczas syndyk będzie mógł egzekwować od niego wzajemne roszczenia o zwrot kapitału, natomiast wątpliwe jest, aby wzajemne roszczenia kredytobiorcy zostały w znaczny sposób (jeśli w ogóle) zaspokojone z masy upadłości banku. Jeżeli zatem kredytobiorca nie chce być pozwany przez syndyka o zwrot kapitału kredytu, powinien konieczne dokonać potrącenia swojej wierzytelności wobec banku.

Sytuacja osób, które mają kredyt w walutach obcych w GNB się zmieni po ogłoszeniu upadłości. Zaspokojenie roszczeń frankowiczów z majątku upadłego banku stanie się znacznie utrudnione. Będzie możliwe tylko w takim zakresie w jakim pozwala na to masa upadłości.

Wierzytelność wynikającą z wyroku skierowanego do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, należy zgłosić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (KRZ).

Jeżeli bank nie wykonywał wyroku i zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne, to postępowanie to wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulegnie zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie takie będzie umorzone z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenia zabezpieczenia na majątku upadłego (z wyjątkami).

Postępowanie sądowe, jeżeli dotyczą masy upadłości ulegają z mocy prawa zawieszeniu (przy czym może powstać wątpliwości czy pozew dotyczący wyłącznie unieważnienia umowy kredytowej dotyczy masy upadłości).

Dalszy przebieg postępowania zależy od tego czy wierzytelność zostanie zgłoszona w postępowaniu upadłościowym i czy zostanie wciągnięta na listę wierzytelności.

Jeżeli wierzytelność nie zostanie uznana i nie zostanie umieszczona na liście wierzytelności, to postępowanie zostanie wznowione z chwilą ustanowienia syndyka.

Ogłoszenie upadłości nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku spłaty kredytu zgodnie z umową.

Zgodnie z przepisami PU z dniem ogłoszenia upadłości ulegają rozwiązaniu umowy kredytu, jeżeli do dnia ogłoszenia upadłości nie nastąpiło oddanie środków pieniężnych do dyspozycji kredytobiorcy (pożyczkobiorcy). Jeżeli umowa zostanie wykonana w części (część transz zostanie wypłacona) wtedy umowa będzie wiązać strony w zakresie kwot przekazanych przez bank. Bank jednak nie będzie zobowiązany do wypłaty kolejnych transz.

W ramach postępowania upadłościowego możliwe jest dochodzenie odszkodowania, jeżeli brak wypłaty kolejnych transz spowodowałby szkodę dla kredytobiorcy. Skuteczność dochodzenia takiego odszkodowania zależy od momentu zgłoszenia wierzytelności a także od tego na ile masa upadłości jest wystarczająca na pokrycie takiego roszczenia. Należy przy tym zastrzec, że dochodzenie takich roszczeń będzie skomplikowane a końcowy rezultat uzależniony jest od wielu czynników, dlatego skuteczność takich roszczeń może być zmienna w zależności od indywidualnych stanów faktycznych.

Na przedmiotowe pytanie można odpowiedzieć na kanwie 2 przypadków. Pierwszy z nich obejmuje przypadek, w którym klient normalnie spłaca kredyt – tutaj Rzecznik Finansowy, na podstawie 434 PU, nie widzi podstaw do postawienia kredytu w stan natychmiastowej wymagalności. Wariant 2 obejmuje sytuacje, w których bank jest uprawniony do postawienia kredytu w stan natychmiastowej wymagalności i to niezależnie od problemów związanych z upadłością, w takiej sytuacji nic się nie zmienia. Syndyk podobnie jak i bank, dokładnie w takich samych sytuacjach może postawić kredyt w stan natychmiastowej wymagalności, w tych przypadkach upadłość banku nie ma znaczenia.

Każdy wierzyciel, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym powinien zgłosić co do zasady swoją wierzytelność za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (KRZ). Zasada ta dotyczy wszystkich pism i dokumentów wymaganych w toku postępowania.