Roszczenia posiadaczy tzw. „polis z UFK” dotyczące kwot potrąconych w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy przedawniają się nawet po 10 latach – potwierdził Sąd Najwyższy w trzech uchwałach. To stanowisko zgodne z konstatacją zawartą w istotnych poglądach przedstawionych przez Rzecznika Finansowego w dwóch rozpatrywanych sprawach.
„W umowie ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym roszczenie o wypłatę wartości wykupu ubezpieczeniowego niestanowiącej kosztów udzielonej ochrony ubezpieczeniowej przedawnia się w terminie określonym w art. 118 k.c.” – brzmi wspólna sentencja dla trzech uchwał Sądu Najwyższego podjętych w odpowiedzi na zagadnienie prawne przedstawione przez sądy niższej instancji. (sygn. akt III CZP 13/18, III CZP 20/18 i III CZP 22/18).
Dłuższy termin przedawnienia
– Cieszę się z takich uchwał, bo potwierdzają one nasze stanowisko konsekwentnie prezentowane w tego typu sprawach, że obowiązuje nawet 10 letni okres przedawnienia. To dobra wiadomość dla osób, które w przeszłości rozwiązały tego typu umowę i poniosły z tego tytułu straty, a do tej pory wstrzymywały się ze zgłaszaniem roszczeń. Mam jednak nadzieję, że więcej tego typu spraw będzie załatwianych polubownie i nie będzie trafiało do sądów– mówi Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy.
Często klienci rezygnujący z polisy w pierwszych latach trwania umowy odzyskiwali tylko niewielką część wpłaconych składek, bo większość pobierał zakład ubezpieczeń tytułem tzw. opłaty likwidacyjnej. W jednej z rozpatrywanych przez SN spraw klient dochodził około 10 tys. zł plus odsetki. Roszczenie wynikało z tego, że przy rezygnacji w piątym roku trwania umowy z wartości polisy na poziomie ponad 13 tys. zł towarzystwo wypłaciło przy jej likwidacji jedynie 2,5 tys. zł.
W praktyce uchwały Sądu potwierdzają, że roszczenia klientów związane z rozwiązaniem umowy przed 9 lipca 2018 r. i poniesionymi w związku z tym z wysokimi opłatami likwidacyjnymi przedawniają się po 10 latach.
– Niestety do roszczeń osób, które dopiero teraz rozwiążą taką umowę i poniosą wysoką opłatę likwidacyjną, mają zastosowanie już nowe przepisy mówiące o 6 letnim okresie przedawnienia – wyjaśnia Cezary Orłowski, z biura Rzecznika Finansowego.
Kiedy ubezpieczenie jest ubezpieczeniem?
Dla niezadowolonych z tego typu umowy ważne jest też, że Sąd podkreślił też, że choć umowa ubezpieczenia na życie z UFK została uregulowania w ustawach ubezpieczeniowych, co stanowi o jej legalności, to nie przesądza o jej jurydycznym charakterze w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Jednocześnie przyjął, że umowa ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK) ma charakter mieszany, czyli ubezpieczeniowo-inwestycyjny, przywołując wyrok SN z 18 grudnia 2013 r. (I CSK 149/13).
– To bardzo ważne, bo – jak zauważył Sąd w uzasadnieniu ustnym – kolejne rozstrzygnięcia SN w tej materii nie były już tak jednoznaczne – mówi Cezary Orłowski, z biura Rzecznika Finansowego.
Sąd odniósł się także do wyroku z dnia 22 listopada 2017 r. w sprawie IV CSK 61/17, gdyż jego treść była podstawą argumentacji obu stron sporu, które wyciągały z niego zupełnie odmienne wnioski.
– W tym przypadku SN zauważył, że w tej sprawie Sąd nie rozstrzygał kwestii charakteru umowy, ani „na ostrzu noża” nie była kwestia przedawnienia – wyjaśnia Cezary Orłowski.
Jego zdaniem pozytywne jest, że SN przyjrzał się i przeanalizował dogłębnie charakter prawny umowy ubezpieczenia na życie z UFK, co było intencją istotnego poglądu Rzecznika Finansowego.
– Dotychczas bowiem kwestią zasadniczą w rozważaniach SN było zagadnienie opłat likwidacyjnych i zarzut abuzywności. Można uznać, że SN podzielił również zapatrywanie RF, iż świadczenie wykupu nie jest świadczeniem głównym z umowy ubezpieczenia lecz świadczeniem o innym charakterze wynikającym ze zdarzenia nie będącego ubezpieczeniowym – komentuje Cezary Orłowski.