Porady

Jak nie odziedziczyć długów? – poradniki Rzecznika Finansowego

przez

Twój bliski zmarł, zostawiając długi? Nie zawsze musisz je spłacać! Eksperci Rzecznika Finansowego przypominają co i kiedy trzeba zrobić, żeby ograniczyć odpowiedzialność za zobowiązania. To tematyka kolejnych poradników z cyklu „Finanse po śmierci członka rodziny” dostępnych tutaj – kliknij link.

Do Rzecznika Finansowego trafiają pytania spadkobierców, którzy obawiają się, że zmarły członek rodziny zostawił po sobie długi przekraczające wartość majątku należącego do niego w chwili śmierci, np. mieszkania. Co można zrobić w takiej sytuacji?

– Długi z chwilą śmierci spadkodawcy wchodzą w skład spadku po zmarłym. Od zachowania spadkobiercy zależy czy będzie on ponosić, ewentualnie w jakiej wysokości, odpowiedzialność za długi spadkowe. Trzeba pamiętać, że spadkobierca ma trzy możliwości. Może spadek odrzucić w całości, przyjąć go wprost albo przyjąć go z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. W ostatnim przypadku, odpowiedzialność za długi spadkodawcy jest ograniczona do wartości majątku nabywanego przez spadkobiercę. W praktyce oznacza to, że jeśli zmarły nie pozostawił po sobie żadnego majątku, to spadkobierca nie musi regulować zobowiązań względem wierzycieli ze swojego majątku – mówi Krzysztof Witkowski, radca prawny w biurze Rzecznika Finansowego.

Równocześnie warto  spróbować ustalić jaka jest wysokość zobowiązań wobec banków i firm pożyczkowych. Niestety, w praktyce może to  okazać się bardzo utrudnione.

– Ustalenie rzeczywistej sumy zadłużenia spadkobiercy może okazać się problematyczne, ze względu na tajemnicę bankową lub przedsiębiorstwa. Są nią objęte banki, instytucje pożyczkowe i przedsiębiorstwa prowadzące rejestry długów. Mogą one więc odmówić udzielenia informacji o stanie zadłużenia aż do stwierdzenia nabycia spadku. Nie jest to zatem sytuacja korzystna dla spadkobiercy. Z tego powodu, jeśli spadkobierca skłania się ku przyjęciu spadku, powinien zastanowić się nad przyjęciem go właśnie z dobrodziejstwem inwentarza – zaznacza Krzysztof Witkowski.

Mając pełne informacje można podjąć świadomą decyzję co do spadku. Jeśli nie chcemy przyjmować spadku z dobrodziejstwem inwentarza, trzeba będzie złożyć odpowiednie oświadczenie. Spadkobiercy mogą alternatywnie podjąć decyzję o odrzuceniu spadku. Wówczas nie będą musieli spłacać długów, ale należy mieć świadomość, że wówczas nie będą mieli praw do żadnego majątku spadkodawcy. Kolejną możliwością jest przyjęcie spadku wprost, ale będzie to oznaczało obowiązek uregulowania wszystkich zobowiązań. Na podjęcie decyzji jest sześć miesięcy licząc  od dnia śmierci spadkodawcy. Odpowiednie oświadczenie składa się przed sądem albo notariuszem. Jeśli jednak spadkobierca nie podejmie żadnego działania, to dojdzie do spadkobrania z dobrodziejstwem inwentarza.

– Uzyskanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia, może wiązać się z większymi kosztami niż w przypadku złożenia wniosku do sądu. Jednak ale procedura jest znacznie szybsza i prostsza niż sądowa. Stawki wynagrodzenia notariusza są regulowane rozporządzeniem. W zależności od sytuacji spadkobierców oraz czynności dokonywanych przed notariuszem, nie powinny być większe niż 200 zł za każdą czynność, powiększonej o podatek VAT – mówi Krzysztof Witkowski.

W tym drugim przypadku, do sądu rejonowego właściwego dla miejsca ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy przed jego śmiercią należy złożyć stosowny wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym. W treści wniosku spadkobierca powinien przedstawić dane osobowe zmarłego (przynajmniej adres zamieszkania przed śmiercią, PESEL), jak również wskazać dane spadkobierców, określić czy spadkodawca zostawił testament, czy pozostawał w związku małżeńskim, czy posiadał dzieci ze związku małżeńskiego, jak również ewentualnie spoza małżeństwa, a także wskazać czy w skład majątku po zmarłym wchodziło gospodarstwo rolne. Opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 100 zł. Jest ona powiększona 5 zł tytułem wpisu postanowienia w przedmiocie dziedziczenia do Rejestru Spadkowego.

Ważne! Więcej szczegółów oraz inne porady dotyczące finansów po śmierci członka rodziny dostępne pod poniższym linkiem.

Masz pytania lub wątpliwości dotyczące usług podmiotów z rynku bankowo-kapitałowego? Eksperci Rzecznika Finansowego są to Twojej dyspozycji. Odpowiedzą na wszystkie pytania wysłane na adres porady@rf.gov.pl. Udzielają też porad telefonicznych pod numerem 22 333 73 25 – w godzinach 12.00-16.00, od poniedziałku do piątku.

Co z pieniędzmi po śmierci? Poradniki ekspertów Rzecznika Finansowego

przez

Do Rzecznika Finansowego trafia coraz więcej pytań dotyczących finansów po śmierci członka rodziny. Dotyczą one na przykład dostępu do środków zgromadzonych na rachunkach bankowych. Klienci pytają też o podział środków zgromadzonych w OFE. Dlatego Rzecznik Finansowy stworzył specjalną podstronę na której można znaleźć odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Pytania i odpowiedzi – pod poniższym linkiem

– Ze smutkiem zauważyliśmy, że epidemia COVID-19 przełożyła się również na tematykę trafiających do nas zapytań e-malowych, porad w trakcie dyżurów telefonicznych czy wniosków o postępowanie interwencyjne. Niestety coraz częściej poruszane są kwestie związane z finansami po śmierci członka rodziny. Zdajemy sobie sprawę, że rozmowy telefoniczne w takiej sytuacji mogą być bardzo trudne dla klientów. Dlatego będziemy publikować najczęściej zadawane pytania w specjalnej sekcji na naszej stronie internetowej – mówi dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, prof. UŁ, Rzecznik Finansowy.

Z trafiających do Rzecznika Finansowego sygnałów wynika, że klientom sporo problemów sprawiają formalności związane z podstawowymi kwestiami dotyczącymi rachunków bankowych. Chodzi na przykład o wyjaśnienie, czy śmierć posiadacza rachunku bankowego powoduje rozwiązanie umowy o prowadzenie rachunku. Klienci mają też problem z dostępem do informacji o rachunku zmarłego prowadzonym w banku. Pytania dotyczą też skuteczności pełnomocnictwa do rachunku po śmierci właściciela czy uzyskania zwrotu kosztów pogrzebu z konta osoby zmarłej. Istotna kwestią jest też sposób podziału środków zgromadzonych w OFE w przypadku śmierci posiadacza rachunku. Na przykład jakie osoby są uprawnione do tych środków i w jakich częściach oraz procedury wypłaty.

– Przypominam, że z naszego wsparcia można skorzystać nie tylko w sytuacji gdy mamy spór z podmiotem rynku finansowego. W ramach działalności edukacyjnej, udzielamy też ogólnych porad dotyczących uprawnień klientów podmiotów rynku finansowego. Takich informacji udzielamy zarówno telefonicznie, jak i e-mailowo – zwraca uwagę Mariusz Golecki, Rzecznik Finansowy.

Uważasz, że Twój bank lub ubezpieczyciel postępuje nieuczciwie?

A może czujesz się pokrzywdzony przez instytucję finansową, ale nie wiesz jakie są Twoje uprawnienia? Skonsultuj się z ekspertami Rzecznika Finansowego. Służą pomocą w czasie dyżurów telefonicznych i udzielają odpowiedzi na zapytania e-mailowe. Podpowiedzą Ci, co możesz zrobić dalej w danej sprawie.

22 333 73 28 – dyżur telefoniczny ekspertów z zakresu ubezpieczeń gospodarczych, w szczególności ubezpieczeń komunikacyjnych (OC, AC, assistance), na życie, NNW, domów i mieszkań, turystyczne, kredytów, małych i średnich przedsiębiorstw, rolnych etc.

22 333 73 25 – dyżur telefoniczny ekspertów z zakresu problemów z bankami i na rynku kapitałowym.

508 810 370 – dyżur telefoniczny ekspertów dla członków Otwartych Funduszy Emerytalnych, uczestników Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz osób korzystających z indywidualnych kont emerytalnych.

Poradę eksperta można uzyskać również drogą e-mailową, pisząc na adres: porady@rf.gov.pl

Jak działamy w związku z COVID-19?

przez

W związku z ogłoszeniem od dnia 14 marca 2020 r. stanu zagrożenia epidemiologicznego Rzecznik Finansowy informuje o zasadach działania Biura w tym okresie.   

Rzecznik Finansowy dokłada wszelkich starań, aby wykonywać zadania w jak najszerszym zakresie przy uwzględnieniu bezpieczeństwa interesantów i pracowników. W związku z tym działania pracowników biura będą ograniczone do zadań niewymagających bezpośredniej obsługi interesantów. 

Dlatego uprzejmie prosimy o kontakt z Biurem Rzecznika Finansowego za pośrednictwem: 

  • poczty elektronicznej: biuro@rf.gov.pl 
  • skrzynki ePUAP/RzecznikFinansowy/SkrytkaESP  
  • poczty tradycyjnej 

Wszystkie niezbędne informacje kontaktowe znajdują się na stronie Rzecznika w zakładce “Kontakt”

Utrzymujemy telefoniczne dyżury eksperckie, jednak w skróconym wymiarze czasu w godzinach 12:00-16:00 (numery telefonów pod poniższym linkiem). Z tego względu czas oczekiwania na połączenie może znacznie się wydłużyć. Jednocześnie przypominamy, że zapytania do ekspertów można też kierować droga e-mailową na adres: porady@rf.gov.pl 

Informacji dotyczących statusu wniosku skierowanego do Rzecznika Finansowego udzielamy telefonicznie w godzinach 10:00-14:00 pod numerami telefonów: 22 333-73-26 lub 22 333-73-27.

 Ze względu na zmniejszenie obsady w siedzibie biura i przejście pracowników Biura Rzecznika Finansowego na pracę zdalną czas wykonania niektórych zadań może ulec wydłużeniu. 

Biuro Rzecznika Finansowego będzie zamknięte dla interesantów.  

Powyższe ustalenia obowiązują do odwołania. 

Podstawa prawna: § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020 poz. 433). 

16 marca 2020 r.

Kiedy Rzecznik Finansowy analizuje umowy klientów?

przez

Rzecznik Finansowy wspiera klientów podmiotów rynku finansowego na wiele sposobów. Oferuje możliwość przeprowadzenia tzw. postępowań interwencyjnych lub polubownych. Przy czym – zgodnie z przepisami* – warunkiem ich rozpoczęcia jest odrzucenie przez instytucję finansową reklamacji złożonej przez klienta. Możliwe jest też wydanie tzw. istotnego poglądu na etapie sporu sądowego, czyli np. po złożeniu pozwu przez kredytobiorcę.

Oznacza to, że eksperci Rzecznika Finansowego mogą analizować umowy tylko tych osób, które złożyły reklamację do banku i otrzymały negatywną odpowiedź, a następnie złożyły wniosek o postępowanie interwencyjne lub polubowne. Umowa jest też analizowana na etapie przygotowywania istotnego poglądu w sprawie.

W samodzielnej analizie umowy można wykorzystać Raport Rzecznika Finansowego. Wskazuje on postanowienia, które można uznać za niedozwolone. Jest on dostępny pod linkiem.

Rzecznik Finansowy przygotował też specjalną “Mapę klauzul” czyli zestawienie klauzul niedozwolonych stosowanych przez banki w umowach kredytów „walutowych”. Zawiera ona jasną wskazówkę, które postanowienia mogą być uznane za niedozwolone i jakie są możliwe roszczenia klientów.

Można też skorzystać z bezpłatnego wsparcia:

Można też zaangażować profesjonalnego pełnomocnika. Przy czym Rzecznik Finansowy przestrzega przed pochopnym podpisywaniem długoterminowych umów na usługę prawnika. Należy wcześniej przeanalizować jej warunki i precyzyjnie określić wszystkie możliwe koszty. Warto też poznać oferty kilku podmiotów.

Po wyczerpaniu trybu reklamacyjnego klient podmiotu rynku finansowego może złożyć do Rzecznika Finansowego, dwa rodzaje wniosków.

Wniosek o tzw. postępowanie interwencyjne. Dopiero na tym etapie eksperci Rzecznika Finansowego analizują umowy i oceniają ich postanowienia pod kątem abuzywności. W okresie do 2 miesięcy od otrzymania takiego wniosku prześlemy do instytucji finansowej pierwsze wystąpienie. Otrzymają Państwo jego kopię. Całe postępowanie trwa najczęściej około 3 do 12 miesięcy. Zależy to złożoności sprawy i liczby wystąpień w danej sprawie Rzecznika Finansowego, W ramach postępowania interwencyjnego eksperci przygotowują argumentację, która ma na celu przekonanie instytucji finansowej do zmiany stanowiska. Rzecznik Finansowy nie ma jednak możliwości wydania decyzji wiążącej podmiot rynku finansowego. To oznacza, że podmiot rynku finansowego może nie zmieć stanowiska. Wówczas przygotowywane jest tzw. pismo kończące. Zawiera ono argumenty, które mogą być przydatne przy podejmowaniu decyzji co do dalszych działań. Na tej podstawie można zdecydować o podjęciu próby ugodowego rozwiązania sporu np. w postępowaniu polubownym przy Rzeczniku Finansowym. Można też próbować rozstrzygnąć spór w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym.

Wniosek o postępowanie polubowne. Po otrzymaniu wniosku zostanie on przekazany do analizy. Jeśli będą występowały braki formalne, wezwiemy do ich uzupełnienia. Gromadzimy też stanowiska stron sporu. Ten etap trwa około 3 miesięcy. Całe postępowanie prowadzone przez imiennie wyznaczoną osobę trwa – w zależności od złożoności sprawy i liczby kontaktów ze stronami – około 3 do 18 miesięcy. Przypominamy, że celem postępowania polubownego jest osiągnięcie ugody, a to oznacza wzajemne ustępstwa obu stron. W tym postępowaniu Rzecznik Finansowy nie reprezentuje żadnej ze stron, jest bezstronny i niezależny.

Z kolei jeśli klient zdecyduje się na złożenie pozwu w sądzie lub został pozwany przez instytucję finansową, może złożyć wniosek o wydanie tzw. istotnego poglądu w sprawie.

Istotny pogląd jest wydawany dopiero na etapie sporu sądowego. To oznacza, że najlepiej złożyć taki wniosek kiedy złożyliśmy już pozew i dostaliśmy odpowiedź na pozew. Na tej podstawie Rzecznik Finansowy może przedstawić istotny pogląd. W przypadku wniosku o wydanie istotnego poglądu istotne jest wskazanie terminu rozprawy. Jeśli w momencie przesyłania wniosku nie jest ona znany, prosimy o dosłanie tej informacji na adres biuro@rf.gov.pl  Istotny pogląd zostanie przesłany bezpośrednio do sądu w oczekiwanym terminie. Przypominamy, że Rzecznik Finansowy formułuje istotny pogląd tylko wtedy gdy uzna, że może on być korzystny dla klienta. Istotny pogląd jest materiałem opiniodawczym o charakterze pomocniczym. To oznacza, że nie jest on dla sądu wiążący.

Wzory wniosków można znaleźć na stronie Rzecznika Finansowego.

Przypominamy, że Rzecznik Finansowy nie pobiera żadnych opłat za przeprowadzenie postępowania interwencyjnego lub wydanie istotnego poglądu. Tylko w przypadku postępowania polubownego należy uiścić 50 zł opłaty.

* Rzecznik Finansowy jest organem działającym na podstawie oraz w ramach przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (Dz. U. z 2018 r., poz. 2038 ze zm., dalej: ustawa o Rzeczniku Finansowym). Zgodnie z Art.17.1. Do zadań Rzecznika należy podejmowanie działań w zakresie ochrony klientów podmiotów rynku finansowego, których interesy reprezentuje, a w szczególności: 1) rozpatrywanie wniosków w indywidualnych sprawach, wniesionych na skutek nieuwzględnienia roszczeń klienta przez podmiot rynku finansowego w trybie rozpatrywania reklamacji;