Odwiedzając cmentarze podczas dnia Wszystkich Świętych, niejednokrotnie dostrzegamy groby bliskich, które padły ofiarą zniszczeń i dewastacji, zarówno w wyniku działania czynników atmosferycznych, jak i aktów kradzieży czy wandalizmu. Montaż nagrobka to wydatek często sięgający kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, a jego zniszczenie może spowodować dodatkowe i nieprzewidziane obciążenia finansowe dla rodzin i bliskich osób zmarłych.
Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem, w którym eksperci Biura Rzecznika Finansowego przedstawią kwestie możliwości ubezpieczenia nagrobka, które może zapewnić nam spokój i ochronę przed niepożądanymi i niespodziewanymi zdarzeniami.
Czy warto ubezpieczyć nagrobek?
Koszt nowego nagrobka to inwestycja przynajmniej kilku tysięcy, a w przypadku bardziej okazałych budowli kilkunastu tysięcy złotych. W przypadku jego zniszczenia w wyniku czynników pogodowych (wichura lub przewrócone drzewo), kradzieży lub chuligańskiej dewastacji oznaczać to może konieczność poniesienia dodatkowych i nieprzewidzianych w budżecie domowym wydatków. Dlatego, aby uniknąć sytuacji narażenia się na dodatkowe wysokie koszty, warto rozważyć ubezpieczenie nagrobków swoich bliskich.
Jak ubezpieczyć nagrobek?
Najwygodniejszą formą ubezpieczenia nagrobka jest powiązanie ochrony nagrobka z innym ubezpieczeniem nieruchomości, np. mieszkania, domu czy budynków gospodarstwa rolnego. Większość ubezpieczycieli majątkowych proponuje wygodne i względnie tanie rozwiązanie ubezpieczenia nagrobka jako jednego ze składowych elementów (dodatkowa, płatna opcja) przy ubezpieczaniu nieruchomości.
Samodzielne ubezpieczenie nagrobka jest spotykane dosyć rzadko i można je zawierać zaledwie w kilku towarzystwach ubezpieczeniowych za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego lub brokera.
Od jakich zdarzeń chroni polisa ubezpieczenia nagrobka?
Każda oferta ubezpieczycieli może zawierać inny katalog zdarzeń, które obejmuje polisa, co zawsze jest opisane w dokumencie ogólnych warunków ubezpieczenia (o.w.u.), który powinniśmy otrzymać przy zawieraniu umowy. Jeżeli ubezpieczamy nagrobek przy okazji ubezpieczenia nieruchomości to polisa chroni nagrobek do tych samych zdarzeń (ryzyk), które dotyczą zasadniczego przedmiotu ubezpieczenia, czyli mieszkania lub domu. Zazwyczaj składają się na to ryzyka katastroficzne (do których w zależności od konkretnych o.w.u. zalicza się m.in. powódź, pożar, silny wiatr (huragan), deszcz nawalny, uderzenie pioruna, trzęsienie ziemi, uderzenie pojazdu mechanicznego, upadek statku powietrznego czy upadek drzew lub masztów) oraz ryzyka kradzieżowe, takie jak kradzież zwykła lub dewastacja.
Przy wyborze odpowiedniej polisy należy zwrócić szczególną uwagę na zdarzenia jakie nie są objęte ochroną ubezpieczeniową, tzw. wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczycieli (wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej). Tutaj też występują różnice pomiędzy ofertami poszczególnych ubezpieczycieli. Z reguły ubezpieczyciele nie będą płacili za szkody wynikające z osuwania się i zapadania ziemi, zabrudzenia woskiem, sadzą lub dymem, skutków naturalnego starzenia się materiału, kradzieży elementów dekoracyjnych nieprzymocowanych trwale do nagrobka (np. wieńców lub wazonów), a także za szkody spowodowane przez działania osób trzecich, np. przez kamieniarzy, firmy pogrzebowe lub zarząd cmentarza.
Można także spotkać oferty ochrony od wszystkich ryzyk (tzw. ubezpieczenia all risks), które w przypadku ubezpieczania nagrobków zapewniają ochronę także przed szkodami spowodowanymi przez dzikie zwierzęta, a w niektórych wypadkach także przed szkodami spowodowanymi przez firmy pogrzebowe lub kamieniarskie.
Ile kosztuje ubezpieczenie nagrobka?
Składka za ubezpieczenie nagrobka jako opcja przy polisie mieszkaniowej zawieranej z reguły na rok zależy od wartości i lokalizacji nagrobka oraz metody odszkodowawczej i może oznaczać wydatek od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.
Dla obniżenia składki ubezpieczyciele mogą proponować nam różne rozwiązania polegające na partycypacji ubezpieczających w kosztach ewentualnych szkód, np. udział własny (tj. procentowo określoną wartość, która obciąży portfel ubezpieczającego ) lub franszyzę redukcyjną (tj. wskazanie, że do pewnej wartości, np. do 150 złotych, koszt naprawienia szkody ponosimy we własnym zakresie).
Przy zawieraniu polisy należy określić sumę ubezpieczenia nagrobka, która powinna odzwierciedlać realną wartość nagrobka, najlepiej jego wartość odtworzeniową. Trzeba też pamiętać, że niektóre towarzystwa stosują limity sumy ubezpieczenia, tj. maksymalnego możliwego odszkodowania (np. 20 tysięcy złotych).
W wypadku zabytkowych nagrobków do określenia sumy ubezpieczenia może być potrzebna wycena przeprowadzona przez rzeczoznawcę i nie wszystkie towarzystwa ubezpieczeniowe będą chciały ubezpieczać takie historyczne obiekty.
Co zrobić kiedy uszkodzenie nagrobka spowodowane było przez działalność osób pracujących na terenie cmentarza?
W większości ogólnych warunków ubezpieczeń przy ubezpieczaniu nagrobków szkody wyrządzone przez pracowników cmentarzy, firm pogrzebowych i kamieniarskich są wyłączone spod ochrony świadczonej przez ubezpieczycieli. Trzeba jednak wiedzieć, że właśnie w przypadku szkód spowodowanych przez osoby trzecie będące pracownikami firm związanych z branżą pogrzebową możemy dochodzić odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej tych podmiotów czy firm. Przy zgłoszeniu szkody najlepiej przedstawić dowody (zdjęcia lub protokoły świadków), że szkody zostały spowodowane z winy pracowników tych firm.
Co zrobić kiedy uszkodzenie nagrobka spowodowane było w wyniku upadku drzewa rosnącego na cmentarzu lub jego gałęzi?
W przypadku gdy nagrobek zostanie zniszczony przez upadające drzewo rosnące na terenie cmentarza lub jego konar możemy dochodzić odszkodowania od ubezpieczyciela OC zarządcy cmentarza. Zarządca cmentarza jest odpowiedzialny za utrzymanie odpowiedniego stanu fitosanitarnego drzew rosnących na jego terenie. Wynika to z zasady, że właściciel nieruchomości musi dbać o to, żeby drzewa były zdrowe i w razie konieczności usuwać spróchniałe drzewa czy ich konary. Jeśli zostały spełnione wskazane wymogi dendrologiczne – drzewo było zdrowe – a mimo to zostało złamane lub wyrwane przez wiatr, to trudno będzie tu mówić o winie podmiotu odpowiedzialnego za jego utrzymanie, a nie działaniu innego czynnika jak przykładowo siły wyższej w postaci huraganowego wiatru. W przypadku, gdy zniszczenia nagrobka doszło w wyniku działania sił natury ubezpieczyciel, na którym ciąży obowiązek zbadania okoliczności zaistnienia szkody, powinien udowodnić ten stan faktyczny poprzez zabranie danych o stanie pogody, które wskazują, że zdarzenie było wynikiem sił natury, a nie zaniechań zarządcy cmentarza.
Co zrobić kiedy ubezpieczyciel zaproponuje odszkodowanie, które nie pokryje kosztów naprawy nagrobka?
Jeśli mamy wątpliwości co do wysokości zaproponowanego przez ubezpieczyciela odszkodowania, to należy zażądać od zakładu ubezpieczeń dokładnego kosztorysu, na podstawie którego zostało wyliczone odszkodowanie. Dzięki temu zobaczymy jakie elementy zostały uwzględnione, a jakie nie oraz jak zostały wycenione zniszczone elementy. Zakład ubezpieczeń jest ustawowo zobowiązany do przekazania nam wszystkich informacji związanych z postępowaniem odszkodowawczym. Nasze zastrzeżenia, co do wyliczeń ubezpieczyciela warto skierować w trybie reklamacji wskazując na zaniżone lub nieuwzględnione naszym zdaniem koszty. Zakład ubezpieczeń musi się do naszej reklamacji odnieść w ciągu 30 dni (w skomplikowanych przypadkach do 60 dni). Jeśli dalej stanowisko ubezpieczyciela nas nie zadawala, można zwrócić się z wnioskiem o interwencję do Rzecznika Finansowego. Rzecznik Finansowy nie ma możliwości podjęcia interwencji na podstawie zgłoszenia telefonicznego. Należy też pamiętać, że Rzecznik może podjąć postępowanie interwencyjne lub polubowne dopiero wyczerpaniu postępowania reklamacyjnego wobec ubezpieczyciela.
