Kolejne środowiska apelują o rezygnację z prac legislacyjnych prowadzących do likwidacji urzędu Rzecznika Finansowego. Stanowczy sprzeciw wobec zapisów procedowanej ustawy wyrażają prawnicy, przedsiębiorcy, rzeczoznawcy, dziennikarze. Negatywne opinie złożyły też trzy ministerstwa rządu Premiera Morawieckiego oraz Prezes Narodowego Banku Polskiego.
Ich zdaniem resort finansów chce doprowadzić do obniżenia poziomu ochrony indywidualnego klienta instytucji finansowych i osłabienia budowanego od lat systemu ochrony praw konsumentów. Protestujący naukowcy mówią wprost, że projekt ministra Patkowskiego stworzy przestrzeń dla kolejnych afer finansowych.
Mimo wyznaczenia krótkiego terminu konsultacji publicznych (od 21 do 25 września), szereg środowisk zdążyło zaprotestować przeciwko pomysłom Ministerstwa Finansów. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawiły się stanowiska i uwagi do projektu ustawy o rozpatrywaniu reklamacji i sporów klientów podmiotów rynku finansowego oraz o Funduszu Edukacji Finansowej. Projekt spotkał się z krytyczną oceną innych resortów, organizacji społecznych i ekspertów. Opiniujący nie pozostawiają na autorach ustawy suchej nitki.
Przeciwko pomysłom Ministerstwa Finansów wypowiedziało się Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które w swojej opinii pisze: „Projektowana ustawa przewiduje kumulację uprawnień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ze szkodą dla systemu ochrony klienta podmiotu rynku finansowego (…) W tej sytuacji jako niezasadne należy ocenić zniesienie Rzecznika Finansowego i przekazanie jego obecnych kompetencji Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów”.
W podobnym tonie wypowiedziało się Ministerstwo Sprawiedliwości: “Projektowana likwidacja instytucji Rzecznika Finansowego nie może uzyskać poparcia ministra sprawiedliwości, z uwagi m.in. na fakt, że stoi ona w sprzeczności z dominującym w Unii Europejskiej i na świecie instytucjonalnym modelem ochrony konsumentów”.
Andrzej Śliwka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych w krytycznej opinii wskazał: „(…) Projektowana zmiana może prowadzić do systemowych niejasności, a w konsekwencji również wpłynąć niekorzystnie na efektywność wykonywania zadań z zakresu indywidualnych spraw związanych z rynkiem finansowym. Taka sytuacja pośrednio może wpływać na decyzje wydawane względem instytucji finansowych z bezpośrednim bądź pośrednim udziałem Skarbu Państwa. (…) W ocenie MAP istnieje ryzyko, że przyjęcie projektowanej regulacji może niekorzystnie wpłynąć na sposób prowadzenia postępowania oraz jakość merytoryczną wydawanych rozstrzygnięć. (…) W rezultacie może dojść do osłabienia zaufania konsumentów do rynku finansowego, co wpłynie negatywnie na instytucje finansowe, w tym te, w których Skarb Państwa posiada bezpośrednio lub pośrednio udziały.
Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego w swojej opinii napisał:
„(…) Uzasadnienie do projektu ustawy m.in. odwołujące się do raportu Najwyższej Izby Kontroli z dnia 8 kwietnia 2013 r. (zatem sprzed lat przed uchwaleniem ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o rzeczniku finansowym, która m.in. zmierzała do unormowania omawianego w raporcie obszaru), na potrzeby zbudowania tezy o potrzebie zwiększenia skuteczności i efektywności systemu ochrony konsumenta rynku finansowego – nie w pełni pozwala na zbudowanie kategorycznego przekonania, że rzeczywiście uzasadnienie, a co za tym idzie sam projekt, odzwierciedlają wynik aktualnych analiz (…)”
Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw przypomina ministrowi Patkowskiemu, że „Rzecznik Finansowy był najlepiej ocenianą instytucją zaangażowaną w system ochrony klientów rynku finansowego przed nieuczciwymi praktykami instytucji finansowych na rynku finansowym. Opinia ta została potwierdzona w raportach Najwyższej Izby Kontroli.” Rzecznik MŚP apeluje o „odstąpienie od zamiaru likwidacji instytucji Rzecznika Finansowego, mając na uwadze bardzo dobre doświadczenia i opinie przedsiębiorców i ich organizacji działających w ramach Rady Przedsiębiorców przy Rzeczniku MŚP.”
Publiczne oburzenie próbą likwidacji urzędu rzecznika wyraziły organizacje, które w imieniu konsumentów walczą z nieuczciwymi praktykami sektora finansowego. Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu zwraca uwagę na brak konsultacji społecznych z organizacjami konsumenckimi, krótki czas na zapoznanie się z projektem, absurdalną argumentację i sprzeczne kompetencje UOKiK w projektowanym prawie. „Dokonanie tak głębokiej rewolucji w zakresie ochrony praw konsumenta, w czasie kryzysu zdrowotnego może przynieść́ bardzo negatywne skutki dla klientów rynku finansowego”.
Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Izby Radców Prawnych również negatywnie opiniuje ustawę firmowaną przez ministra Piotra Patkowskiego i rekomenduje rezygnację z prac legislacyjnych w tym zakresie. Ich zdaniem likwidacja urzędu Rzecznika Finansowego, wbrew uzasadnieniu projektu, „nie doprowadzi do zwiększenia skuteczności i efektywności systemu ochrony konsumenta rynku finansowego, a wręcz doprowadzi do obniżenia poziomu ochrony konsumenta i osłabienia budowanego od lat systemu ochrony praw konsumentów.” O zaniechanie podejmowanych działań apeluje do ministra również Lubelskie Centrum Arbitrażu i Mediacji.
– Nie można nie zauważyć, że likwidacja urzędu Rzecznika Finansowego uderzy w konsumentów, bowiem uwierzyli oni w sprawnie działającą instytucję, która stoi na straży ich praw – w ten sposób apeluje do Ministerstwa Finansów w imieniu tysięcy klientów Forum Prawników Finansowych. – Nie zabierajcie nam Rzecznika Finansowego! – piszą prawnicy na swoim profilu na facebooku.
Polska Izba Motoryzacji krytykuje zarówno proces legislacyjny, jak i samą ustawę. Izba pisze między innymi: „Założenia projektu są sprzeczne z tendencjami światowymi oraz zaleceniami unijnymi w kwestiach skutecznej ochrony indywidualnej konsumentów. Połączenie Rzecznika Finansowego z UOKiK może zapoczątkować tendencję ogólnej likwidacji tego typu instytucji i włączenie np. Rzecznika Praw Pacjenta do Ministerstwa Zdrowia czy Rzecznika MŚP do Ministerstwa Rozwoju czy również do UOKiK”.
Głos w sprawie zabrał Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich: – W mojej ocenie, istnienie Rzecznika Finansowego, jako samodzielnej instytucji działającej na rzecz konsumentów, jest wręcz niezbędne ze względu na obowiązki państwa polskiego wynikające z aktów prawa unijnego i bogatego dorobku orzeczniczego TSUE, w tym dotyczącego dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. „(…)Wyrażam także swój zdecydowany sprzeciw wobec przyjętego przez ustawodawcę trybu procedowania.”
Członkowie Doradczego Komitetu Naukowego przy Rzeczniku Finansowym przekazali premierowi Mateuszowi Morawieckiemu swoje uwagi do projektu ustawy likwidującej urząd Rzecznika Finansowego. Piszą bezpośrednio do premiera, bo tryb procedowania ustawy uniemożliwia społeczną dyskusję o tej niezwykle ważnej dla portfeli Polaków ustawie. Ich zdaniem pomysły ministra Patkowskiego zdestabilizują system ochrony konsumentów i stworzą przestrzeń dla kolejnych afer finansowych.
Wszystkie opinie dotyczące projektowanej ustawy o rozpatrywaniu reklamacji i sporów klientów podmiotów rynku finansowego oraz o Funduszu Edukacji Finansowej zostały opublikowane na stronie Rządowego Centrum Legislacji : kliknij tutaj
Uwagi Doradczego Komitetu Naukowego przy Rzeczniku Finansowym skierowane do Premiera Mateusza Morawieckiego
