W dniu 22 czerwca Prezydent podpisał ustawę o konsumenckiej pożyczce lombardowej. Uchwalone przepisy wejdą w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia, tj. w dniu 7 stycznia 2024 r. Ustawa w sposób kompleksowy reguluje zasady wykonywania działalności lombardowej i zabezpiecza konsumentów przed nieuczciwymi praktykami lombardów. Prowadzenie działalności lombardowej będzie wymagało odpowiedniej formy prawnej, wpisu do rejestru prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego i będzie podlegać kontroli Inspekcji Handlowej. Co szczególnie istotne, klienci lombardów będą mogli zwrócić się o pomoc Rzecznika Finansowego w przypadku, gdy ich roszczenia podnoszone w reklamacji nie zostaną uwzględnione lub w przypadku, gdy konieczne będzie wsparcie w postępowaniu na drodze sądowej. Należy jednak zaznaczyć, że Rzecznik Finansowy będzie miał możliwość podjęcia przewidzianych prawem działań tylko w odniesieniu do umów konsumenckiej pożyczki lombardowej zawartych od dnia wejścia w życie ustawy.
Przyjęta ustawa w sposób szczegółowy określa obligatoryjne elementy umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej. Podstawowe informacje dotyczące m.in. przysługujących konsumentowi praw, oznaczenia stron umowy, określające kwotę pożyczki, całkowitą kwotę do spłaty, opisujące przedmiot zabezpieczenia lombardowego, zasady i termin spłaty oraz nałożone na konsumenta koszty muszą znaleźć się na formularzu informacyjnym przekazywanym klientowi na trwałym nośniku.
Uchwalone przepisy zabezpieczają konsumenta przed koniecznością ponoszenia nieekwiwalentnych kosztów konsumenckiej pożyczki lombardowej – zaznacza Rzecznik Finansowy dr Bohdan Pretkiel.
Odsetki od kwoty udzielonej konsumentowi pożyczki nie mogą przekraczać wysokości odsetek maksymalnych określonych w przepisach prawa cywilnego. Ustawa chroni także konsumenta przed ponoszeniem nieproporcjonalnie wysokich dodatkowych kosztów innych niż odsetki, wskazując, że maksymalne pozaodsetkowe koszty konsumenckiej pożyczki lombardowej nie mogą przekroczyć 20%[1] kwoty udzielonej pożyczki w pierwszym roku, powiększonej o 10 pkt procentowych w każdym następnym (przy czym w żadnym wypadku koszty te nie mogą być wyższe niż 45 % kwoty konsumenckiej pożyczki lombardowej).
W umowach zawieranych na odległość przysługiwać będzie prawo do odstąpienia od umowy w terminie 7 dni. W takim przypadku konsument będzie zobowiązany jedynie do zwrotu kosztów określonych w ustawie.
Istotne znaczenie dla zagwarantowania praw konsumenta mają również przepisy dotyczące zasad sprzedaży przedmiotu oddanego pod zastaw pożyczki lombardowej. W pierwszej kolejności należy wskazać, że w przypadku, gdy konsument nie spłaci w całości pożyczki w terminie, to może odkupić przedmiot zabezpieczenia lombardowego w terminie 30 dni od dnia pierwotnego terminu spłaty. Wówczas konsument musi uiścić pozostającą na dzień odkupu część całkowitej kwoty do spłaty, powiększoną o nie więcej niż 20% kwoty pozostającej na dzień odkupu części całkowitej kwoty do spłaty.
Przedmiot zabezpieczenia lombardowego wystawiany jest na sprzedaż na aukcji w formie elektronicznej po upływie 30 dni od dnia upływu terminu całkowitej kwoty do zapłaty, ale nie później niż 60 od dnia upływu tego terminu. W przypadku sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego konsumentowi zostanie wypłacona kwota odpowiadająca różnicy pomiędzy pozostającą na dzień sprzedaży niezapłaconą częścią całkowitej kwoty do spłaty a kwotą uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego. Kwota ta może zostać pomniejszona o nie więcej niż 20% nadwyżki.
Na przykład, gdy klient wziął pożyczkę na 6 000 zł, spłacił z tego 3 000 zł, a w następnie nie spłacił dalszej części zobowiązania i doszło do aukcji, na której sprzedano przedmiot zabezpieczenia lombardowego za 4000 zł, powstaje nadwyżka w wysokości 1000 zł. (6000 zł – 3000 zł = 3000 zł zobowiązania | 4000 zł kwota uzyskana ze sprzedaży – 3000 zł zobowiązania = 1000 zł nadwyżki). Tą nadwyżkę sprzedający może pomniejszyć o 20% czyli w przykładzie 1000 * 20% = 200 zł. A zatem musi zwrócić pożyczkobiorcy 800 zł.
Warto dodać, że ustawa rozszerzyła również kompetencje Rzecznika Finansowego w zakresie ochrony klienta przedsiębiorcy wykonującego działalność lombardową. W przypadku problemów z tego rodzaju instytucją, należy zgłosić reklamację do lombardu w której należy przedstawić swoje zastrzeżenia. Jeśli lombard nie odpowie w terminie lub odpowiedź nie będzie zadowalająca, można zwróć się do Rzecznika Finansowego o wsparcie.
Reklamacja to wystąpienie skierowane do podmiotu rynku finansowego przez jego klienta, w którym klient zgłasza zastrzeżenia dotyczące usług świadczonych przez podmiot rynku finansowego. Reklamacja może być złożona w formie pisemnej, ustnej, telefonicznie albo osobiście do protokołu podczas wizyty klienta w jednostce lub w formie elektronicznej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, o ile takie środki zostały do tego celu wskazane przez podmiot rynku finansowego. Zgodnie z art. 3 ustawy o Rzeczniku Finansowym podmiot rynku finansowego ma obowiązek przyjąć reklamację w każdej swojej jednostce, która obsługuje klientów. Reklamacja złożona zgodnie z określonymi wymogami podlega rozpatrzeniu przez podmiot rynku finansowego w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. Jednakże, w szczególnie skomplikowanych przypadkach termin ten może ulec przedłużeniu do maksymalnie 60 dni od dnia otrzymania reklamacji.
Na mocy tej ustawy, lombardy staną się podmiotami zobowiązanymi do przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu.
Oprócz przepisów zabezpieczających klientów lombardów, w ustawie o konsumenckiej pożyczce lombardowej przyjęto też regulacje gwarantujące rolnikom ochronę przed stosowaniem w zawieranych umowach niedozwolonych klauzul umownych oraz przyznające osobom prowadzącym gospodarstwa rolne takie same prawa jak pozostałym konsumentom przy zawieraniu: umowy pożyczki określonej w Kodeksie cywilnym, umowy kredytu konsumenckiego oraz umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej.
Treść ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej dostępna jest TUTAJ.
[1] 10% jest częścią stałą a drugie 10% stosunkową w stosunku do liczby dni pożyczki. Za cały rok przyjmuje się 365 dni.
