Poradnik Rzecznika Finansowego o wakacjach kredytowych

Kredytobiorco, nie przegap wniosku o wakacje w sierpniu!

Prezydent RP Andrzej Duda w dniu 14 lipca 2022 r. podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (dalej jako: „ustawa o pomocy kredytobiorcom” lub „ustawa”), która zawiera zaproponowane przez Rząd RP rozwiązania legislacyjne dotyczące rozszerzenia mechanizmów wsparcia stosowanych wobec kredytobiorców. Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę w dniu 14 lipca 2022 r., a większość przepisów, w tym rozwiązania dotyczące „wakacji kredytowych” wejdzie w życie 29 lipca 2022 r. Oznacza to, że pozostaje bardzo niewiele czasu na zapoznanie się z nowymi regulacjami i przygotowanie się do składania wniosków o zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej (dalej jako „wakacje kredytowe”).

„Wakacje kredytowe” mogą być ulgą w czasie, kiedy raty kredytowe stają się z miesiąca na miesiąc coraz istotniejszym obciążeniem dla domowego budżetu. Na jakich zasadach są udzielane, co zrobić, aby z nich skorzystać. Na wszystkie te pytania znajdziemy odpowiedź w poradniku Rzecznika Finansowego.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Pan Adam zawarł umowę kredytu hipotecznego na kwotę 300 000 zł w dniu 25 lipca 2017 r. Słyszał w mediach, że możliwe jest korzystanie z wakacji kredytowych. Chciałby się dowiedzieć na jaki okres może zawiesić spłatę rat oraz czy w przypadku, gdy raty pobierane są automatycznie z rachunku bankowego również może skorzystać z tego rozwiązania.

ODPOWIEDŹ: Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje kredytobiorcy, który jest konsumentem w okresie:

1) od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 września 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

2) od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

3) od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – w wymiarze miesiąca w każdym kwartale.

Biorąc pod uwagę, że w większości przypadków płatność za ratę pobierana jest z konta automatycznie przez bank, to jeśli kredytobiorca chce skorzystać z wakacji kredytowych jeszcze w sierpniu – powinien poinformować o tym bank poprzez złożenie wniosku o wakacje kredytowe. Jeśli bank nie otrzyma wniosku do dnia płatności raty, pobierze środki z konta kredytobiorcy na dotychczasowych zasadach. Istotna jest chwila, w której do banku dotrze wniosek o wakacje kredytowe.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Pan Andrzej i Pani Angelika zawarli umowę kredytu indeksowanego do waluty obcej CHF na zakup i wykończenie mieszkania w Poznaniu, w którym później wspólnie zamieszkali. Zastanawiają się, czy będą mogli skorzystać z wakacji kredytowych.

ODPOWIEDŹ: Z wakacji kredytowych kredytobiorca może skorzystać, jeśli:

• zawarł umowę kredytu hipotecznego w walucie polskiej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, a umowa kredytu została zawarta przed dniem 1 lipca 2022 r. Jednocześnie termin zakończenia okresu spłaty przypada po upływie 6 miesięcy od 1 lipca 2022 r.;
• złoży do kredytodawcy wniosek o zawieszenie spłaty kredytu;
• wniosek zostanie doręczony do banku;

W sytuacji kredytobiorców, mimo że umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, to nie jest to kredyt „złotowy”. Kredytobiorcy nie będą więc mogli skorzystać z „wakacji kredytowych”.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Pani Alina przeczytała w prasie, że skorzystanie z „wakacji kredytowych” nie zwalnia z uiszczania wszystkich opłat związanych z umową. Czy to prawda? Jakie opłaty są zobowiązani uiszczać kredytobiorcy w okresie zawieszenia spłaty kredytu?

ODPOWIEDŹ: W okresie korzystania z „wakacji kredytowych” kredytobiorca:

• nie jest zobowiązany do dokonywania płatności rat kredytu;
• jest zobowiązany tylko do płatności opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych umową kredytu.

Złożenie wniosku o zawieszenie spłat rat kredytu nie wpływa na obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie związane z kredytem.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Pan Jan i Paulina chcieliby skorzystać z „wakacji kredytowych”. Od kiedy i w jaki sposób mogą złożyć wniosek?

ODPOWIEDŹ: Wniosek o „wakacje kredytowe” można złożyć w formie tradycyjnej – papierowej albo elektronicznej, w tym za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej. Wniosek będzie można złożyć od dnia wejścia w życie ustawy, czyli 29 lipca 2022 r. Kredytobiorcy, przebywając za granicą, będą mogli złożyć wniosek za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej, ewentualnie mogą wysłać wniosek w formie papierowej. Wniosek jest skuteczny z chwilą doręczenia go kredytodawcy.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Pan Tadeusz ma kredyt hipoteczny w banku spółdzielczym. Z banku uzyskał informację, że nie dysponują oni formularzem wniosku i nie wiedzą, czy i kiedy taki formularz będzie dostępny. Czy Pan Tadeusz może samodzielnie przygotować taki wniosek i jakie dane powinien zawierać?

ODPOWIEDŹ: Tak, kredytobiorca może samodzielnie przygotować takie pismo. Wniosek o „wakacje kredytowe” powinien zawierać co najmniej:

• oznaczenie kredytobiorcy à dane osobowe takie jak imię i nazwisko, adres zamieszkania czy numer PESEL,
• oznaczenie kredytodawcy à dane identyfikujące kredytodawcę takie jak nazwa banku,
• oznaczenie umowy à np. nazwa/numer umowy i/lub data jej zawarcia,
• wskazanie wnioskowanego okresu lub okresów zawieszenia spłaty kredytu à można wskazać we wniosku jeden lub kilka okresów, w których kredytobiorca zamierza korzystać z „wakacji kredytowych”,
• oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. à Kredytobiorca powinien złożyć oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W treści oświadczenia należy zamieścić sformułowanie: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: W dniu 25 lipca Państwo Karol i Danuta Nowak wyjeżdżają na dwutygodniowe wczasy do Grecji. Termin zapadalności raty ich kredytu to pierwszy dzień każdego miesiąca, a więc 1 sierpnia br. Pierwszy dzień, zgodnie z ustawą, kiedy mogą złożyć wniosek to 29 lipca, kiedy będą już na zagranicznym urlopie. W jaki sposób mogą złożyć wniosek o „wakacje kredytowe” do banku?

ODPOWIEDŹ: Z dniem doręczenia wniosku do kredytodawcy spłata kredytu zostaje zawieszona na okres lub okresy wskazane we wniosku. Kredytobiorca powinien mieć świadomość, że dla możliwości skorzystania z „wakacji kredytowych” istotne jest doręczenie wniosku kredytodawcy. Warto zachować potwierdzenia nadania/złożenia wniosku osobiście w oddziale banku.

1. Wysłanie wniosku za pośrednictwem operatora pocztowego

Jeżeli wniosek składany jest do kredytodawcy w zwykłej „papierowej” formie za pośrednictwem operatora pocztowego, warto wysłać wniosek listem poleconym za potwierdzeniem odbioru i zachować dowód nadania wniosku.

Pamiętać należy, że decydująca jest data doręczenia wniosku do kredytodawcy, a nie jego nadania w placówce pocztowej. W przypadku, gdyby doszło do ewentualnych nieprawidłowości z procedowaniem wniosku, potwierdzenie nadania będzie dowodem na to, że wniosek trafił do kredytodawcy w określonym dniu.

II. Złożenie wniosku osobiście w oddziale banku

Można również złożyć wniosek w formie pisemnej „papierowej” np.
w oddziale banku. Warto zadbać o to, aby otrzymać potwierdzenie przyjęcia wniosku, przez pracownika banku.

III. Złożenie wniosku w formie elektronicznej, w tym za pośrednictwem bankowości elektronicznej

Kredytodawca może również uruchomić elektroniczną możliwość złożenia wniosku, w tym w systemie bankowości elektronicznej. Może to być wygodna forma złożenia wniosku, szczególnie dla osób, które nie będą mogły skorzystać z innych sposób złożenia wniosku.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Do Rzecznika Finansowego kredytobiorca zwrócił się z zapytaniem, czy jeśli złoży wniosek o „wakacje kredytowe” do kredytodawcy, to czy otrzyma jakiekolwiek potwierdzenie, że wakacje zostały uruchomione.

ODPOWIEDŹ: „Wakacje kredytowe” są skuteczne od dnia złożenia wniosku i nie wymagają zgody kredytodawcy. Tylko w przypadku, gdyby wniosek nie był kompletny, nie zawierał wszystkich informacji wymaganych ustawą, kredytodawca może zwrócić się o uzupełnienie wniosku. Ustawodawca nałożył na kredytodawcę obowiązek potwierdzenia wniosku. Bank w terminie 21 dni od dnia doręczenia wniosku:

• potwierdza otrzymanie wniosku na trwałym nośniku,
• wskazuje w nim okres, na który została zawieszona spłata kredytu,
• wskazuje wysokość opłat z tytułu ubezpieczeń, które kredytobiorca będzie musiał ponosić również w trakcie „wakacji kredytowych”.

Brak otrzymania takiego potwierdzenia nie wpływa jednak na skuteczność złożonego oświadczenia o skorzystaniu z „wakacji kredytowych”.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: W ramach porad telefonicznych do Rzecznika Finansowego zwrócił się kredytobiorca z zapytaniem jakie są skutki skorzystania z „wakacji kredytowych”. Czy okres spłaty kredytu ulega wydłużeniu, a w związku z tym należy dokonać zmiany wpisu hipoteki w księdze wieczystej. Co w sytuacji, gdy na kredyt została udzielona karencja w spłacie i trwa ona nadal?

ODPOWIEDŹ: Okresu zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania. Okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu. Jeśli kredytobiorca skorzysta z maksymalnego, przewidzianego ustawą okresu „wakacji kredytowych”, obowiązywanie umowy o kredyt hipoteczny wydłuży się o 8 miesięcy. Zmiana okresu kredytowania nie wymaga zgody osób, które ustanowiły zabezpieczenie kredytu, nie ma również konieczności dokonywania zmian w treści hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu.W okresie zawieszenia spłaty kredytu nie są naliczane odsetki ani pobierane opłaty inne niż wskazane w potwierdzeniu, które powinien wydać kredytodawca. Chodzi o opłaty z tytułu ubezpieczeń powiązanych umową kredytu. W przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w ustawie o pomocy kredytobiorcom okres tego zawieszenia kończy się
z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o „wakacje kredytowe” uregulowane w tej ustawie. W takim przypadku kredytobiorca powinien otrzymać od kredytodawcy potwierdzenie, w którym zostanie wskazany również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Na dedykowaną infolinię Rzecznika Finansowego zadzwonił kredytobiorca z pytaniem, czy „wakacje kredytowe” są dla wszystkich kredytów hipotecznych, w tym walutowych oraz czy można zawiesić spłatę więcej niż jednego kredytu hipotecznego.

ODPOWIEDŹ: „Wakacje kredytowe” nie obejmują kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska, jeśli zatem kredytobiorca związał się z bankiem taką umową wnioskowanie o „wakacje kredytowe” w trybie przewidzianym przez omawianą ustawę, niestety nie przysługuje. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje kredytobiorcy tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Jeśli zatem kredytobiorca posiada więcej niż jedną umowę kredytu hipotecznego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, musi dokonać wyboru w stosunku, do której umowy będzie chciał skorzystać z „wakacji kredytowych”.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

PYTANIE: Rzecznik Finansowy otrzymuje zapytania o to, co zrobić jeśli kredytodawca będzie uchylał się od przyjęcia wniosku o „wakacje kredytowe”?

ODPOWIEDŹ: Jeśli kredytobiorca napotka problemy z realizacją wniosku o „wakacje kredytowe” lub uważa, że kredytodawca narusza jego prawa lub interesy, w pierwszej kolejności powinien złożyć reklamację. Odpowiedź na reklamację powinna zostać udzielona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania reklamacji przez bank. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie (a nie doręczenie!) odpowiedzi przed jego upływem. W szczególnie skomplikowanych przypadkach, uniemożliwiających rozpatrzenie reklamacji i udzielenie odpowiedzi w terminie, o którym mowa powyżej, kredytodawca może wydłużyć termin do udzielenia odpowiedzi na reklamację, jednakże odpowiedź ta powinna zostać udzielona najpóźniej w terminie 60 dni od dnia otrzymania przez niego reklamacji. Przy czym kredytobiorca powinien otrzymać dodatkową wiadomość od kredytodawcy, w której kredytodawca ten:

• wyjaśni przyczynę opóźnienia,
• wskaże okoliczności, które muszą zostać ustalone dla rozpatrzenia sprawy,
• określi przewidywany termin rozpatrzenia reklamacji i udzielenia odpowiedzi.

W przypadku, jeśli kredytodawca nie uzna roszczeń lub też w ogóle nie udzieli odpowiedzi na reklamację (ewentualnie udzieli takiej odpowiedzi, ale z przekroczeniem powyżej wskazanych terminów) kredytobiorcy przysługuje prawo do złożenia do Rzecznika Finansowego wniosku o podjęcie działań indywidualnej sprawie. Do wniosku do Rzecznika Finansowego należy dołączyć dokumentację sprawy, a w tym kopię złożonej reklamacji i odpowiedź na reklamację, w której kredytodawca odmawia uznania roszczeń.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Wzór wniosku o interwencję Rzecznika Finansowego w indywidualnej sprawie

Podstawa prawna: art. 73-75 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r. poz.1488): „Art. 73. 1. Na wniosek konsumenta kredytodawca zawiesza spłatę kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska.

2. Zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego, udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu art. 3 ustawy zmienianej w art. 69.

3. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w okresie:

1) od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 września 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

2) od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

3) od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – w wymiarze miesiąca w każdym kwartale.

4. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

5. Konsument składa wniosek o zawieszenie spłaty kredytu w postaci papierowej albo elektronicznej, w tym za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej.

6. Wniosek, o którym mowa w ust. 5, zawiera co najmniej:

1) oznaczenie konsumenta;

2) oznaczenie kredytodawcy;

3) oznaczenie umowy;

4) wskazanie wnioskowanego okresu lub okresów zawieszenia spłaty kredytu;

5) oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

7. Konsument składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 6 pkt 5, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: “Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

8. Z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w ust. 5, spłata kredytu zostaje zawieszona na okres w nim wskazany.

9. W okresie zawieszenia, o którym mowa w ust. 8, konsument nie jest zobowiązany do dokonywania płatności wynikających z umowy, z wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową.

10. Kredytodawca, w terminie 21 dni od dnia doręczenia wniosku, o którym mowa w ust. 5, potwierdza jego otrzymanie na trwałym nośniku w rozumieniu art. 4 pkt 22 ustawy zmienianej w art. 69 i przekazuje potwierdzenie konsumentowi. Kredytodawca wskazuje w potwierdzeniu okres, na który została zawieszona spłata kredytu, oraz wysokość opłat z tytułu ubezpieczeń, o których mowa w ust. 9. Brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu.

11. Okresu zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania. Okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu.

12. W okresie zawieszenia spłaty kredytu nie są naliczane odsetki ani pobierane opłaty inne niż wskazane w potwierdzeniu, o którym mowa w ust. 10.

13. Zmiana okresu kredytowania w wyniku zawieszenia spłaty kredytu nie wymaga zgody osób, które ustanowiły zabezpieczenie kredytu, ani jej ujawnienia w treści hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu.

Art. 74. Przepis art. 73 ma zastosowanie do umów zawartych przed dniem 1 lipca 2022 r., w tym również do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy zmienianej w art. 69, jeżeli termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Art. 75. 1. W przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w art. 73, okres tego zawieszenia kończy się z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 5.

2. W przypadku określonym w ust. 1, w potwierdzeniu, o którym mowa w art. 73 ust. 10, wskazuje się również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.”