Przejdź do treści Wyszukiwarka

Sąd Najwyższy uwzględnił kolejną skargę nadzwyczajną Rzecznika Finansowego

28 listopad 2024

Wyrokiem z dnia 24 października 2024 r. (II NSNc 45/24) Sąd Najwyższy uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Opocznie.

W lutym 2018 r. Klientka zawarła z jednym z banków umowę o kredyt konsumencki, zgodnie z którą środki przeznaczone na cele konsumpcyjne wynosiły 13 tys zł, a na dzień zawarcia umowy całkowita kwota do zapłaty wynosiła ponad 27 tys zł. Zgodnie z umową, Klientka miała dokonywać spłat w 60 ratach począwszy od marca 2018 r.

Klientka miała kłopoty ze spłatą zobowiązania, dlatego bank wypowiedział umowę i skierował sprawę do sądu. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym we wrześniu 2020 r. Sąd Rejonowy w Opocznie, I Wydział Cywilny, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Na wniosek banku nakaz zapłaty został opatrzony klauzulą wykonalności i wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne.

Działając na podstawie art. 89 § 1 i 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1093 ze zm.; dalej jako: „ustawa o SN”), Rzecznik Finansowy zaskarżył ww. nakaz zapłaty w całości. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 października 2024 r. skargi nadzwyczajnej od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Opocznie.

Rzecznik Finansowy postawił zaskarżonemu orzeczeniu zarzuty, których charakter sprowadzał się do okoliczności zaniechania zbadania istoty sprawy (przede wszystkim treści umowy między przedsiębiorcą i konsumentem), a w konsekwencji niezbadania z urzędu abuzywności klauzul zawartych w umowie, prowadzącego ostatecznie do odmowy przyznania ochrony uprawnionemu konsumentowi. Zdaniem Rzecznika, doszło przede wszystkim do naruszenia określonej w art. 76 Konstytucji RP zasady ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi przez zasądzenie od pozwanej należności wynikającej z umowy kredytu konsumenckiego, bez zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru postanowień umowy, z której wynikało zobowiązanie. Argumentację tą Sąd Najwyższy uznał za zasadną. W wydanym w niniejszej sprawie wyroku Sąd Najwyższy wskazał: „nie sposób stwierdzić by Sąd Rejonowy w Opocznie dokonał analizy postanowień umownych z perspektywy treści art. 3851 k.c. Zgodnie z § 1 przedmiotowego przepisu, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).(…) Stwierdzić należy więc, że brak przeprowadzenia badania treści umowy świadczy o niespełnieniu wymagań płynących z konstytucyjnej zasady ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi – ochrony takiej konsumentowi w tym przypadku nie zapewniono. (…) Zdaniem Sądu Najwyższego w składzie orzekającym, sąd, także w postępowaniu upominawczym, winien badać umowę stanowiącą podstawę dochodzonego roszczenia pod kątem jej ważności i wiążącego skutku jej postanowień. (…) W ocenianym postępowaniu wydano nakaz zapłaty, podczas gdy prawidłowe działanie skutkować powinno skierowaniem sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym (art. 4801 § 2 k.p.c. w brzmieniu z daty orzekania). Konsekwencją przyjęcia, że – także w postępowaniu upominawczym – sąd ma obowiązek badania ważności i skutku wiążącego umowy łączącej strony, musi być stwierdzenie, że zaniechanie dokonania tego stanowi rażące naruszenie prawa i prowadzi do uwzględnienia skargi nadzwyczajnej.”

Jak pomaga Rzecznik Finansowy

Więcej na temat działalności Rzecznika Finansowego znajdziesz na: https://rf.gov.pl/

Ważne! Kiedy z wnioskiem o skargę nadzwyczajną do Rzecznika Finansowego?

Wnioski o złożenie skargi nadzwyczajnej przez Rzecznika Finansowego mogą dotyczyć orzeczeń kończących postępowanie w sprawie, które uprawomocniły się po 3 kwietnia 2018 r.

Warto podkreślić, że skarga nadzwyczajna w swoim zamyśle ma dotyczyć rzeczywiście wyjątkowych sytuacji. Musi wystąpić jedna z trzech przesłanek:

  • orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji;
  • orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
  • zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Dodatkowo wniesienie Skargi Nadzwyczajnej będzie również dopuszczalne wyłącznie wtedy, kiedy zaskarżonego orzeczenia nie będzie można zmienić bądź uchylić poprzez inne środki zaskarżenia. Co więcej Skarga Nadzwyczajna nie może być oparta na zarzutach, które były przedmiotem rozpoznania Skargi kasacyjnej bądź Kasacji przez Sąd Najwyższy. Dodatkowo od tego samego orzeczenia, w interesie tej samej strony Skarga Nadzwyczajna może być wniesiona tylko raz.

Aby Rzecznik Finansowy mógł przygotować skargę nadzwyczajną, niezbędne jest przedstawienie mu możliwie pełnej dokumentacji dotyczącej sprawy. To znaczy, trzeba opisać zastrzeżenia do orzeczenia, przedstawić pisma procesowe, orzeczenia sądów obydwu instancji i dowody. W tym kontekście najbardziej istotne będzie przedstawienie orzeczenia sądu I i II instancji wraz z uzasadnieniem. Dopiero na tej podstawie Rzecznik Finansowy może podjąć decyzję o wystąpieniu do Sądu Najwyższego. Idealnym rozwiązaniem byłoby przygotowanie takiego wniosku przez profesjonalnego pełnomocnika, który już zna sprawę i prowadził ją w poprzednich instancjach. On też najlepiej będzie wiedział jakie przesłanki do wystąpienia ze skargą nadzwyczajną zostały spełnione w danej sprawie. Oczywiście nie jest to wymóg formalny. Jeśli kogoś nie stać na zaangażowanie pełnomocnika, prawnicy Rzecznika Finansowego wykonają taką analizę tylko na podstawie dostarczonej dokumentacji.

Polecane

04.12.2024
Poradnik Rzecznika Finansowego: Odpowiedzialność zarządcy drogi za szkody wyrządzone w zdarzeniu drogowym ze zwierzyną leśną
28.11.2024
Sąd Najwyższy uwzględnił kolejną skargę nadzwyczajną Rzecznika Finansowego
27.11.2024
Rozstrzygnięcie VII Konkursu o Nagrodę Rzecznika Finansowego za najlepszą rozprawę habilitacyjną i doktorską  oraz pracę magisterską i licencjacką