- W październiku 2025 odbywała się akcja informacyjna Dni Seniora, organizowana przez ZUS
- W gronie spotykających się z seniorami nie mogło zabraknąć ekspertów Rzecznika Finansowego
- Największe zainteresowanie seniorów wzbudzały kwestie związane: z podstawowym rachunkiem płatniczym, zastrzeganiem PESEL, weryfikacji oszukańczych wiadomości oraz działań po wykryciu nieautoryzowanej transakcji.
Eksperci Rzecznika Finansowego wzięli udział w 21 wydarzeniach lokalnych w ramach akcji Dni Seniora, organizowanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Były to zarówno spotkania w formie wykładów, jak i udzielanie indywidualnych porad.
– Łącznie w spotkaniach z naszymi ekspertami wzięło udział około 1200 seniorów. Podczas wydarzeń rozmawialiśmy o tym, jak bezpiecznie korzystać z usług finansowych, jak rozpoznawać próby oszustw oraz jak dbać o swoje prawa i bezpieczeństwo ekonomiczne. Przybliżyliśmy również proces reklamacyjny oraz kompetencje Rzecznika Finansowego jako instytucji chroniącej konsumenta na rynku finansowym – mówi Mikołaj Sokołowski, koordynujący współpracę z ZUS w tym projekcie.
Podstawowy rachunek płatniczy dobry dla seniorów
Jednym z tematów, który budził zainteresowanie seniorów były koszty związane z prowadzeniem rachunków. Choć od 2018 r. banki mają obowiązek oferowania bezpłatnego tzw. podstawowego rachunku płatniczego, to wielu seniorów pierwszy raz o takiej możliwości usłyszało właśnie w trakcie spotkań z ekspertami Rzecznika Finansowego.
– Taki rachunek będzie bezpłatny dla osób stosunkowo rzadko korzystających z usług bankowych. Bez opłat zrealizujemy pięć przelewów w miesiącu, zarówno w placówce jak i przez Internet. Za szóstą i każdą kolejną transakcję, banki mają prawo pobierać opłaty – zwraca uwagę Anna Mlostoń-Olszewska, pełnomocnik terenowy Rzecznika Finansowego w Łodzi.
Korzystanie z bankomatu/wpłatomatu banku, który prowadzi nasz rachunek oraz wypłata środków z rachunku w placówce banku są bezpłatne, bez względu na liczbę transakcji. Limity dotyczą wypłat z bankomatów innych banków – bezpłatnych jest do pięciu transakcji w miesiącu. Karta płatnicza do takiego rachunku jest bezpłatna.
Zastrzeżenie PESEL zabezpiecza przed niechcianą pożyczką
W trakcie trwania akcji informacyjnej miały miejsce głośne przypadki kradzieży danych osobowych. Nic więc dziwnego, że tematem rozmów z seniorami były sposoby zabezpieczenia się przed zaciągnięciem pożyczki przez osoby, które wykradną nasze dane.
– Dobrym zabezpieczeniem jest zastrzeżenie swojego numeru PESEL. Można to zrobić samemu on-line – na stronie gov.pl lub aplikacji mObywatel na stronie. Ale można też pójść do dowolnego urzędu gminy i zrobi to za nas urzędnik. Zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia jest bezpłatne i realizowane od razu – zarówno on-line, jak i w urzędzie gminy. Podmioty rynku finansowego mają obowiązek sprawdzić przed zawarciem umowy kredytu lub pożyczki, czy numer PESEL nie został zastrzeżony. Uniemożliwia to oszustom zaciągnięcie zobowiązania na osobę, która zastrzegła swój PESEL – tłumaczy Paulina Wyszyńska-Ślufinska, pełnomocnik terenowy Rzecznika Finansowego w Gdańsku.
Seniorzy częstym celem oszustów
Wielu seniorów skarżyło się na nagminne otrzymywanie podejrzanych wiadomości SMS oraz na skrzynkę mailową o rozmaitej treści. Co więcej, wielu uczestników spotkań szczegółowo opisywało swoje przypadki, gdzie oszuści próbowali zmanipulować ich poprzez wysłanie wiadomości, która zawierała link do fałszywej strony internetowej udającej stronę banku. Oszuści prosili też o dopłatę niewielkiej kwoty za rzekomo nadaną przesyłkę. Na szczęście seniorzy zorientowali się w porę i powiadomili o tym członków rodziny, którzy nie dopuścili do wpisania loginu i hasła na fałszywej stronie, czym zapobiegli utracie oszczędności.
– Podpowiadaliśmy seniorom, że jeśli otrzymują podejrzanego SMS-a to przed kliknięciem w link, warto zweryfikować taką wiadomość za pośrednictwem CERT Polska. Można dokonać tego np. poprzez przesłanie podejrzanej wiadomości na numer 8080. Czynność ta pozwala zgłaszającemu niezwłocznie otrzymać informację zwrotną czy była to próba oszustwa – mówi Jakub Borowski, pełnomocnik terenowy Rzecznika Finansowego w Olsztynie.
Dodaje, że podejrzane e-maile lub linki do budzących wątpliwości stron można wysłać albo na adres e-mail cert@cert.pl lub przez formularz na stronie https://incydent.cert.pl. Takie działanie przyczynia się również do poprawy poziomu bezpieczeństwa całej społeczności.
Nieautoryzowana transakcja – co robić
Mimo, że część seniorów zachowuje czujność i nie daje się oszukać, to czasem padają ofiarą tzw. nieautoryzowanych transakcji. Dlatego eksperci Rzecznika Finansowego przypominali trzy kroki, jakie trzeba wykonać, jeśli znajdziemy się w takiej sytuacji.
– Pierwszym krokiem jest niezwłoczny kontakt z bankiem, w celu zgłoszenia incydentu. Można to zrobić przez infolinię lub aplikację mobilną. Dzięki temu bank może np. szybko zablokować kartę czy możliwość transferów z konta i ograniczyć straty – radzi Katarzyna Misiewicz-Osemek, pełnomocnik terenowy Rzecznika Finansowego w Lublinie.
W drugim kroku warto poinformować zespół CERT.pl (www.incydent.cert.pl). To zespół działający w strukturach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego, powołany do reagowania na incydenty bezpieczeństwa. W trzecim kroku, należy złożyć zawiadomienia na Policji.
– Koniecznie trzeba wziąć zaświadczenie o zgłoszeniu takiej sprawy i załączyć je do wniosku, który należy złożyć do banku z żądaniem zwrotu pieniędzy – przypomina Paweł Wielgolawski, ekspert w biurze Rzecznika Finansowego.
Dostępność ważna dla seniorów
Elementem prezentacji w trakcie części spotkań były kwestie dostępności usług bankowości detalicznej. Eksperci Rzecznika rozwiewali mity, które są związane z tą kwestią.
– Dostępność jest zwykle kojarzona z kwestiami architektonicznymi, czyli np. brakiem specjalnej windy dla niepełnosprawnych w placówce bankowej czy braku podjazdu dla wózków. Oczywiście bywa to istotna bariera dla starszych osób, ale przepisy nie przewidują możliwość składania skargi na dostępność architektoniczną budynków – wyjaśnia Maciej Czapliński, z biura Rzecznika Finansowego.
W trakcie spotkań wyjaśniał, że chodzi o dostępność usług np. bankowości elektronicznej. Na przykład starsza niedowidząca osoba ma prawo wymagać, aby aplikacja bankowa była kompatybilna z czytnikiem ekranu. Uczulał, że zawiadomienia dotyczące braku dostępności powinno trafić do Prezesa Zarządu PFRON, który w ciągu 30 dni je rozpatruje lub przekazuje do właściwego organu. W przypadku banków będzie to Rzecznik Finansowy.
Ryzykowne oferty inwestycyjne
W trakcie spotkań poruszano również kwestie związane z bardzo częstymi pojawiającymi się ofertami inwestycyjnymi przede wszystkim w sieci. Eksperci Rzecznika apelowali o ostrożność w kontekście zapoznawania się z takimi ofertami.
– Współcześnie w mediach społecznościowych oraz wielu stronach internetowych możemy się natknąć na bardzo korzystne oferty inwestycyjne. Warto podkreślić, ze slogan zachęca nas do kliknięcia poprzez zawarte w nim zapewnienie znacznego zysku. Jest to tylko pozór. Należy być świadomym, że zdecydowana większość tych ofert jest fałszywa. Dodatkowo kliknięcie w nią może aktywować złośliwe oprogramowanie, które ma na celu pozyskanie naszych danych osobowych lub danych logowania do banku – przestrzega mec. Paweł Kołakowski z Departamentu Klienta Rynku Bankowego i Kapitałowego.
W spotkaniach w ramach projektu, instytucję Rzecznika Finansowego reprezentowali:
– Jakub Borowski (Pełnomocnik Terenowy Rzecznika w Olsztynie)
– Maciej Czapliński (Departament Dostępności, Analiz i Legislacji)
– Paweł Kołakowski (Departament Klienta Rynku Bankowego i Kapitałowego)
– Katarzyna Misiewicz-Osemek (Pełnomocnik Terenowy Rzecznika w Lublinie)
– Anna Mlostoń-Olszewska (Pełnomocnik Terenowy Rzecznika w Łodzi)
– Mikołaj Sokołowski (Departament Edukacji i Komunikacji)
– Paweł Wielgolawski (Departament Klienta Rynku Bankowego i Kapitałowego)
– Paulina Wyszyńska-Ślufińska (Pełnomocnik Terenowy Rzecznika w Gdańsku).