Czy nabycie mieszkania w celach inwestycyjnych sprawia, że kredytobiorca zawierający umowę kredytu hipotecznego na zakup tego mieszkania automatycznie nie może być traktowany jak konsument? Czy warunkiem uznania za konsumenta jest przeznaczenie kredytowanej nieruchomości na własne cele mieszkaniowe? Jak wynika z ostatniego wyroku TSUE, odpowiedź na powyższe pytania brzmi: „Nie!”.
W dniu 24 października 2024 r. TSUE wydał kolejny wyrok w ważnej dla konsumentów sprawie Zabitoń, C‑347/23. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w ramach sporu pomiędzy kredytobiorcami, a bankiem Getin Noble Bank S.A. W sprawie tej kredytobiorcy żądają od banku zwrotu rat zapłaconych na podstawie umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty obcej.
Kredytobiorcy zawarli w 2008 r. umowę kredytu hipotecznego na zakup mieszkania w Warszawie. Mieszkanie od samego początku miało służyć celom inwestycyjnym. Kredytobiorcy mieszkali za granicą i nie mieli zamiaru mieszkać w tym mieszkaniu, a przeznaczyć je na wynajem. Kwoty pozyskane z najmu miały natomiast służyć głównie spłacie rat z tytułu tej umowy kredytu. Kredytobiorcy nie posiadali innych nieruchomości, które byłyby przez nich wynajmowane. Kredytobiorcy w 2019 r. spłacili całość ich kredytu hipotecznego i sprzedali mieszkanie. Mając to na uwadze Sąd Okręgowy w Warszawie, przed którym toczył się spór, zastanawiał się nad możliwością zakwalifikowania kredytobiorców jako „konsumentów” w rozumieniu dyrektywy 93/13. W tych okolicznościach Sąd Okręgowy w Warszawie zwrócił się do TSUE z następującym pytaniem prejudycjalnym:
„Czy art. 2 lit. b) i c) dyrektywy Rady [93/13] należy interpretować w ten sposób, że osobę fizyczną, która zawiera umowę kredytu hipotecznego w celu pozyskania środków na nabycie jednego lokalu, który ma zostać przeznaczony do odpłatnego najmu (buy-to-let), należy uznać za „konsumenta” w rozumieniu tej dyrektywy?”.
Rozważając powyższe kwestie TSUE wskazał m.in., że w sytuacji gdy dwie osoby fizyczne zawierają umowę kredytu hipotecznego w celu sfinansowania nabycia nieruchomości mieszkalnej, do sądu krajowego należy ustalenie, z uwzględnieniem w szczególności charakteru nieruchomości będącej przedmiotem tej umowy, czy owe osoby fizyczne działały w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, czy też działały w celach niezwiązanych z tą działalnością (wyrok w sprawie Zabitoń C‑347/23 ECLI:EU:C:2024:919, pkt 31).
W świetle całości powyższych rozważań na zadane pytanie TSUE odpowiedział, iż art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że osoba fizyczna, która zawiera umowę kredytu hipotecznego w celu sfinansowania zakupu jednej nieruchomości mieszkalnej w celu odpłatnego oddania jej w najem, wchodzi w zakres pojęcia „konsumenta” w rozumieniu tego przepisu, jeśli owa osoba fizyczna działa w celach niezwiązanych z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Okoliczność, że osoba fizyczna usiłuje osiągać dochody z zarządzania tą nieruchomością, nie może sama w sobie prowadzić do wyłączenia tej osoby z zakresu pojęcia „konsumenta” w rozumieniu wspomnianego przepisu (wyrok w sprawie Zabitoń C‑347/23 ECLI:EU:C:2024:919, sentencja oraz pkt 31).
Link do wyroku TSUE poniżej:
Należy zauważyć, że w wyroku TSUE podkreślił brak automatyzmu przy ocenie statusu konsumenta będącego kredytobiorcą, który zawiera umowę niezwiązaną bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową. Oznacza, to że badanie takie musi być prowadzone indywidualnie, uwzględniając czy konsument działała w celach niezwiązanych z tą działalnością. Wyrok ma znaczenie nie tylko dla konsumentów zawierających umowy kredytu na zakup mieszkania, ale również dla innych bez względu na przedmiot finasowania o ile jest niezwiązany bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową.
Jak pomaga Rzecznik Finansowy:
Więcej na temat działalności Rzecznika Finansowego znajdziesz na: https://rf.gov.pl/
Wzory dokumentów potrzebnych do: wydania istotnego poglądu, wstąpienia Rzecznika Finansowego do toczącego się postępowania sądowego lub wytoczenia powództwa przez Rzecznika Finansowego znajdziesz na: https://rf.gov.pl/wzory-wnioskow/
