- Biuro Rzecznika Finansowego przygotowuje się do kolejnego poszerzenia zakresu możliwości pomocy obywatelom.
- Po objęciu w 2025 r. nadzoru nad dostępnością usług bankowości detalicznej, w 2026 r. Rzecznik może zyskać uprawnienie do pomocy nadmiernie zadłużonym i inwestującym w kryptowaluty.
- Eksperci Rzecznika proponują wprowadzenie zmian prawnych, które mogą ograniczyć finansowe skutki tzw. nieautoryzowanych transakcji.
- W przyszłym roku powinny pojawić się też orzeczenia TSUE kluczowe dla ukształtowania linii orzeczniczej w sprawach dotyczących sankcji kredytu darmowego i WIBOR.
- W ubezpieczeniach kluczowymi kwestiami będzie doprecyzowanie warunków umów ubezpieczeń mienia oraz ujednolicenie zasad likwidacji szkód z OC komunikacyjnego
W mijającym roku weszły w życie przepisy poszerzające kompetencje Rzecznika Finansowego o zupełnie nowy obszar. Dla klientów oznacza to nowe możliwości uzyskania wsparcia.
– Od czerwca 2025 r. pełnimy rolę nadzoru nad dostępnością usług bankowości detalicznej. To rozwiązanie bardzo rzadko spotykane w innych krajach. Traktuję to jako potwierdzenie, że Rzecznik Finansowy jest dobrze ocenianą instytucją, której powierzane są coraz to nowe kompetencje – mówi dr Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy.
Do Rzecznika Finansowego trafiają już pierwsze sprawy, w których udaje się zapewnić dostępność usług nawet bez potrzeby podejmowania sformalizowanej kontroli i formułowania administracyjnych nakazów (https://rf.gov.pl/niedowidzacemu-latwiej-bedzie-zaplacic-blikiem/)
Zadłużonym będzie łatwiej o wparcie
2026 rok będzie kolejnym w którym kompetencje Rzecznika Finansowego mogą zostać zwiększone.
– W przyszłym roku spodziewamy się, że implementacja dyrektywy CCD2 da nam nowe uprawnienia do pomagania Polakom. Według projektu ustawy o kredycie konsumenckim mamy koordynować system doradztwa oddłużeniowego w Polsce. To nowość i duże wyzwanie, bo ten system mamy budować od podstaw – mówi dr Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy.
Podkreśla, że współpraca z różnymi podmiotami świadczącymi taką pomoc jest konieczna, bo doradztwo oddłużeniowe składa się z trzech filarów. Po pierwsze, poradnictwa prawnego. Po drugie, wsparcia w zakresie zarządzania domowym budżetem i długiem. Po trzecie, pomocy społecznej i psychologicznej
– Kluczowe jest zdefiniowanie kto, na jakim etapie i na jakich warunkach będzie prowadził takie doradztwo. Kluczowy jest atrybut niezależności takich podmiotów. Z jednej strony od instytucji finansowych, a z drugiej od podmiotów świadczących na co dzień usługi prawne. Jeśli popełnimy błędy na tym etapie, to może być trudno je potem naprawić – mówi Michał Ziemiak.
Potrzebne regulacje zabezpieczające inwestorów w kryptoaktywa
W 2026 należy też spodziewać się poszerzenia kompetencji Rzecznika Finansowego o możliwość wsparcia osób inwestujących w kryptoaktywa. W jaki sposób Rzecznik będzie mógł pomagać, zależy od ostatecznego kształtu regulacji. Po vecie Prezydenta, prace nad przepisami stosującymi rozporządzenia MiCA (Markets in Crypto Assets) będą kontynuowane, bo jesteśmy już jednym z ostatnich krajów UE, który nie przyjął odpowiednich regulacji.
– To bardzo ryzykowny rynek, bo zdarza się przecież, że nawet aktywa uchodzące za wiarygodne z dnia na dzień tracą zupełnie swoją wartość. Standardem są wahania kursów kryptowalut. Nie jest to więc rynek dla każdego i inwestujący na nim muszą mieć tego świadomość – mówi Michał Ziemiak.
Zwraca też uwagę na oszustwa, w których inwestycje w kryptoaktywa są tylko pretekstem, mającym przyciągnąć klientów. W praktyce są to albo typowe piramidy finansowe, albo wręcz zupełnie wirtualne platformy inwestycyjne, które nie mają odbicia w żadnym mechanizmie rynkowym. Ofiara oszustwa widzi rosnące zyski na swoim koncie. Problem w tym, że nie może ich zrealizować.
Rośnie skala nieautoryzowanych transakcji
– W przyszłym roku niewątpliwie będziemy się mierzyć z jeszcze większą skalą problemu oszustw, których ofiarami padają klienci banków. Z rozmów z moimi kolegami z innych krajów wynika, że problem ten dotyczy nie tylko Polski. Dlatego mam nadzieję, że w ustawie o kredycie konsumenckim uda się przeforsować rozwiązania, które zabezpieczałyby konsumentów przed oszustwami związanymi z zaciąganiem kredytów przez osoby nieuprawnione – mówi Michał Ziemiak.
Zdaniem Rzecznika części oszustw można by uniknąć, gdyby środki nie trafiały błyskawicznie na konta przestępców. Dlatego proponuje, żeby w odniesieniu do transakcji zawieranych na odległość wprowadzona została 24godzinna karencja na uruchomienie kredytu. Wydaje się, że taka umiarkowana niedogodność pomogłaby uniknąć wielu ludzkich tragedii. Przykładowe sprawy (https://rf.gov.pl/co-robic-w-przypadku-nieautoryzowanej-transakcji/ lub https://rf.gov.pl/seniorka-wsparta-przez-rzecznika-finansowego-wygrywa-z-bankiem/)
Eksperci Rzecznika Finansowego zwracają uwagę, że w przyszłym roku ma być znany ostateczny kształt dyrektywy PSD3 (Payment Service Directive 3) i rozporządzenia PSR (Payment Service Regulation). Dotychczasowe prace nad Rozporządzeniem obejmowały m.in. dyskusje nad zasadami weryfikacji rachunku odbiorcy i poszerzenia odpowiedzialności dostawców usług płatniczych za transakcje nieautoryzowane. Przewiduje się obowiązywanie nowych regulacji na przełomie 2027/2028 roku.
Kluczowe wyroki TSUE
Przyszły rok będzie decydujący dla kliku obszarów sporów na rynku bankowo-pożyczkowym. Kolejne stanowiska Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej powinny wyjaśnić zasady rozstrzygania sporów dotyczących sankcji kredytu darmowego oraz stosowania WIBOR w umowach kredytowych.
– Publikując Ogólne Oświadczenie w sprawie sankcji kredytu darmowego zwracaliśmy uwagę, że zadawane przez polskie sądy pytania prejudycjalne do TSUE, swoim zakresem obejmują większość omawianych w oświadczeniu kwestii. Stąd my również czekamy na stanowiska europejskich sędziów i będziemy na nie reagować – mówi Michał Ziemiak.
Ujednolicenie linii orzeczniczej jest niezmiernie ważne, bo liczba zgłaszanych do Rzecznika Finansowego wniosków o interwencję lub istotny pogląd w tych sprawach rośnie lawinowo. W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2025 r. to już blisko 6 tys. Dla porównania w całym 2023 r. było ich zaledwie 268. (więcej: https://rf.gov.pl/rzecznik-finansowy-przygotowal-ogolne-oswiadczenie-w-sprawie-sankcji-kredytu-darmowego/ )
W sprawach WIBOR wniosków jest niewiele, bo tu również oczekiwany jest wyrok TSUE. W 2024 r. trafiły do Rzecznika 43 wnioski o interwencję i 30 wniosków o istotny pogląd. W pierwszych trzech kwartałach 2025 r. było to odpowiednio 51 i 4.
Regulacja, ale nie likwidacja
Rok 2026 przynieść może regulację działalności tzw. kancelarii “odszkodowawczych”. To podmioty, które zajmują się dochodzeniem roszczeń w imieniu klientów lub po przejęciu ich w ramach cesji. W poprzednich latach koncentrowały się głównie na dochodzeniu odszkodowań od ubezpieczycieli. W ostatnim czasie zaczęły walczyć z bankami w sprawach dotyczących kredytów “frankowych” czy sankcji kredytu darmowego. Działają albo na zasadzie “success fee”, czyli pobierają swoje wynagrodzenie od wygranej, albo w przypadku cesji wypłacają od razu określoną kwotę, przejmując prawo do dochodzenia roszczeń. Niestety, wobec braku przepisów określających ramy prawne działalności kancelarii, interesy ich klientów nie są obecnie dostatecznie zabezpieczone.
– Regulacja tego segmentu rynku nie powinna oznaczać jego likwidacji. Obecność takich podmiotów wspierających klientów w dochodzeniu roszczeń jest potrzebna. Regulacji wymagają zasady świadczenia takich usług. Powinny być one skonstruowane w ten sposób, żeby zapewnić konsumentom bezpieczeństwo i odpowiednią jakość, a także wypłacalność samych kancelarii – mówi Michał Ziemiak.
Elektroniczna reklamacja będzie standardem
W lutym 2026 r. wejdą w życie przepisy dotyczące cyfryzacji procedury reklamacyjnej w bankach i sektorze ubezpieczeniowym. Mają one mające przyspieszyć proces i ułatwić kontakt z klientem, gdyż podmioty rynku finansowego będą zobligowane do przyjmowania reklamacji elektronicznie. Obecnie można to zrobić e-mailem lub przez formularz na stronie, ale tylko wtedy, gdy dany podmiot daje taką możliwość.
– Składając reklamację elektronicznie klienci będą mogli określić sposób odpowiedzi np. na wskazany e-mail. Oczywiście dla osób preferujących tradycyjną papierową formę nic się nie zmienia – nadal będą składać reklamacje, żądać odpowiedzi na w ten sposób. Jednak zasadniczo forma elektroniczna będzie domyślnym standardem, a forma papierowa opcją dodatkową – mówi Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy.
Jak dalej będzie wyglądało postępowanie polubowne
W nadchodzącym roku, polski prawodawca stanie również przed wyzwaniem związanym z rozpoczęciem prac nad implementacją nowej dyrektywy wprowadzającej zmiany w dyrektywie ADR (proces legislacyjny na poziomie Unii Europejskiej jest już na ukończeniu).
– To świetna okazja do dyskusji nad kształtem polskiego systemy pozasądowego rozwiązywania sporów oraz refleksji nad możliwościami wykorzystania go, nie tylko jako doraźnego sposobu rozwiązywania sporów, ale też budowania długofalowych relacji z klientami branży finansowej i unikania ryzyka braku zgodności – mówi Michał Ziemiak.
Rzecznik Finansowy docenia zaufanie i zaangażowanie tych podmiotów rynku finansowego, które efektywnie wykorzystują szansę na szybkie i tanie zakończenie sporu, jaką daje postępowanie pozasądowe przy Rzeczniku, a także zachęca wszystkich do aktywnego udziału w tych postępowaniach. Otwartość na potrzeby klientów w zakresie polubownego rozwiązywania sytuacji spornych to ważny element budowania solidnych i długotrwałych relacji, które są szczególnie istotne w branży finansowej. Nie wykluczone, że w przyszłym roku pojawi się również możliwość zwracania się z wnioskiem o przeprowadzenie takiego postępowania również przez podmiot rynku finansowego.
Więcej o postępowaniach polubownych: https://rf.gov.pl/spory-dotyczace-szkod-zywiolowych-warto-rozwiazywac-polubownie/
OC komunikacyjne nadal istotnym problemem
Ponad 30% wniosków o interwencję Rzecznika Finansowego w sektorze ubezpieczeń dotyczy OC komunikacyjnego. Skala nie dziwi, bo to najpopularniejsze ubezpieczenie w Polsce. Niepokojące jest, że od 2022 r. biuro Rzecznika notuje wzrost zarówno liczby wniosków o interwencję dotyczącą tego segmentu rynku, jak i ich udziału w strukturze wniosków ogółem. Wynika to z dwóch zjawisk.
Po pierwsze, rośnie liczba i znaczenie w strukturze wniosków o interwencję kierowanych do Rzecznika Finansowego w stosunku do zagranicznych zakładów ubezpieczeń, zarówno działających w formie oddziałów, jak i wyłącznie na postawie notyfikacji. W mijającym roku obserwowaliśmy niespotykane od dawna na naszym rynku problemy w likwidacją szkód przez firmę DallBogg, działającą w tym drugim z wymienionych modeli. Poszkodowani skarżyli się na zwłokę w wypłacie odszkodowań przez tego ubezpieczyciela, brak odpowiedzi na reklamacje czy wysokość odszkodowań. Liczba, powtarzalność i istotność naruszeń praw klientów, wynikających z przepisów regulujących kwestię jakości i terminowości odpowiedzi na reklamacje, doprowadziły do wymierzenia spółce kar w rekordowej wysokości. (https://rf.gov.pl/kolejne-300-tys-zl-kary-dla-firmy-dallbogg/ )
– Widać pewne symptomy poprawy działaniu firmy, ale sytuacja wciąż jest daleka od idealnej. Mam nadzieję, że konsekwentne działania rodzimej Komisji Nadzoru Finansowego, nadzorów w innych krajach i nasze doprowadzą do sytuacji, w której poszkodowani będą dostawali należne odszkodowania w terminie i w odpowiedniej wysokości – mówi Michał Ziemiak.
Zapowiada, że jeśli w przyszłości pojawią się na naszym rynku podmiotu tak zaniżające standardy likwidacji szkód, to nie zawaha się przed nakładaniem wysokich kar i szerokiego informowania opinii publicznej o złych praktykach obsługowych.
Po drugie, sytuacja w sądownictwie doprowadziła do rozchwiania orzecznictwa w zakresie szkód z OC komunikacyjnego. Przykładem jest odejście w ostatnich latach od koncepcji szkody statycznej w pojeździe, na rzecz przyjęcia dynamicznej koncepcji szkody. Sąd Najwyższy rozpatrując tę kwestię (jako jedną z trzech będących przedmiotem zapytania – III CZP 32/24), w ustnym uzasadnieniu zwrócił uwagę, że przyczyniło się do szeregu praktycznych problemów i sporów.
– Mam nadzieję, że uzasadnienie wrześniowej uchwały Sądu Najwyższego rozwieje wątpliwości we wszystkich trzech obszarach. Będzie to istotny krok w kierunku ujednolicenia zasad, według których zakłady ubezpieczeń mają wypłacać odszkodowania za rozbite samochody poszkodowanym w wypadkach – mówi Michał Ziemiak.
(Więcej o znaczeniu stanowiska SN: https://rf.gov.pl/poszkodowanym-bedzie-latwiej-uzyskac-pelne-odszkodowanie-z-oc-komunikacyjnego/
Problemy z ubezpieczeniem mienia
Eksperci Rzecznika Finansowego zwracają uwagę, że wyzwania związane z ubezpieczeniami mienia na wypadek żywiołów będą w kolejnych latach narastały ze względu na zmiany klimatyczne. Znaczenia nabiera też ryzyko potencjalnych skutków działań wojennych. Pamiętny nalot dronów i dywagacje dotyczące zakresu odpowiedzialności za mienie zniszczone w podobnych sytuacjach pokazały, że konieczny jest przegląd i doprecyzowanie wzorców umownych ubezpieczeń mienia.
– Chodzi o to, żeby klienci nie mieli wątpliwości co do zakresu ochrony, a branża miała jasno określone granice swojej odpowiedzialności. Tu nie ma miejsca na niejasności i spory – mówi Michał Ziemiak.
(więcej o apelu dotyczącym doprecyzowania umów: https://rf.gov.pl/rzecznik-finansowy-warunki-ubezpieczen-nieruchomosci-wymagaja-doprecyzowania/