- Rzecznik Finansowy przygotował ogólne Oświadczenie zawierające istotny dla sprawy pogląd, dotyczące zagadnień najczęściej pojawiających się w sporach na tle stosowania sankcji kredytu darmowego.
- To kompleksowe opracowanie zawiera argumentację Rzecznika Finansowego identyczną do prezentowanej w sprawach interwencyjnych oraz indywidualnych istotnych poglądach wydawanych w konkretnych sprawach na etapie sporu sądowego.
- Klienci mogą przedstawiać ten dokument np. w postępowaniu sądowym jako załącznik do pozwu lub innego pisma procesowego.
Treść ogólnego Oświadczecznia pod poniższym linkiem.
Ogólne Oświadczenie przygotowane przez Rzecznika Finansowego zawiera omówienie wszystkich problemów, które najczęściej pojawiają się w sporach na tle stosowania sankcji kredytu darmowego. Dotyczą one interpretacji art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Są to w szczególności:
- Termin na wykonanie uprawnienia;
- Całkowita kwota kredytu;
- Oprocentowanie kredytu;
- Naliczanie odsetek od kosztów kredytu;
- Rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz całkowita kwota do zapłaty;
- Informacja o innych kosztach oraz warunki, na jakich koszy te mogą ulec zmianie;
- Odstąpienie od umowy;
- Przedterminowa spłata kredytu.
– Powyższe kwestie są podnoszone w zdecydowanej większości przypadków w sporach z kredytodawcami dotyczących sankcji kredytu darmowego, bo są to sprawy bardzo powtarzalne. Jednocześnie lawinowo rośnie liczba wniosków o tzw. istotny pogląd i postępowanie interwencyjne. W związku z tym czas oczekiwania na wydanie indywidualnego istotnego poglądu może wynosić nawet kilka miesięcy. Większość wniosków składają profesjonalni pełnomocnicy. Stąd proponujemy skorzystanie z naszego ogólnego Oświadczenia – wyjaśnia dr Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy.
Naukowcy zaangażowani w wypracowanie oświadczenia
Dodaje, że w przygotowaniu ogólnego Oświadczenia eksperci Rzecznika korzystali ze wsparcia w postaci konsultacji z uznanymi przedstawicielami świata nauki, będącymi członkami Doradczego Komitetu Naukowego przy Rzeczniku Finansowym. W tym gronie znaleźli się: prof. Marcin Dziurda (Uniwersytet Warszawski) prof. Dariusz Fuchs (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), prof. Jerzy Pisuliński (Uniwersytet Jagielloński), prof. Edyta Rutkowska-Tomaszewska (Uniwersytet Wrocławski) oraz prof. Krzysztof Waliszewski (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu).
– Jak widać poprosiliśmy o przeanalizowane tej kwestii zarówno prawników, jak i ekonomistów. Zależało nam na tym, żeby uzyskać całościowe spojrzenie na problem i po analizie różnych argumentów i punktów widzenia przygotować argumentację stosowaną – mówi Michał Ziemiak.
Ogólne Oświadczenie ważne jak indywidualne
Rzecznik Finansowy na podstawie art. 63 kodeksu postępowania cywilnego, może przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd w oświadczeniu. Zgodnie z poglądami doktryny, może to być oświadczenie ogólne, dotyczące sposobu wykładni prawa w określonej kategorii spraw.
Takie samo jest też znaczenie dla sądu obu dokumentów. Indywidualne oświadczenie zawierające istotny pogląd przedstawiany w odniesieniu do konkretnej sprawy nie jest dla sądu wiążący. Stanowi on głos tzw. przyjaciela sądu, który sędzia może, ale nie musi wziąć pod uwagę. Przestawione ogólne Oświadczenie ma taką samą wagę. Sąd może wziąć pod uwagę przytoczone w nim argumenty, nie jest jednak do tego zobligowany.
– Ogólne Oświadczenie zawiera tezy tożsame z przedstawianymi w indywidualnych istotnych poglądach czy pismach kończących postępowanie interwencyjne. Ze względu na powtarzalność mają one charakter uniwersalny. Merytorycznie nie ma więc między nimi żadnej różnicy i może być ono przedstawiane w sądzie. Jego zaletą jest to, że jest dostępne „od ręki”- wyjaśnia Michał Ziemiak.
Zapewnia, że jeśli wniosek o przedstawienie istotnego poglądu będzie dotyczył sporu, który wykracza poza kwestie przedstawione w ogólnym Oświadczeniu, Rzecznik Finansowy przygotuje indywidualne oświadczenie.
– Profesjonalny pełnomocnik powinien potrafić ocenić, czy ogólne Oświadczenie zawiera wszystkie elementy podnoszone przez niego w pozwie. Ogólne Oświadczenie będzie w większości spraw wystarczające- mówi Michał Ziemiak.
Pełnomocnicy szukają wsparcia Rzecznika Finansowego
Z danych Rzecznika Finansowego wynika, że łączna liczba wniosków o postępowanie interwencyjne i istotny pogląd w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2025 r. to już blisko 6 tys. Dla porównania w całym 2023 r. było ich zaledwie 268. Z danych Rzecznika Finansowego widać też, że skokowy wzrost liczby wniosków, to efekt zainteresowania wsparciem w sporach ze strony profesjonalnych pełnomocników. Obecnie składają oni około 94% wniosków. Jeszcze w 2023 r. większość zwracających się np. o postępowanie interwencyjne, stanowili klienci nie korzystający z usług pełnomocników. (szczegóły w tabeli poniżej)
| Wnioski dotyczące SKD o | 2023 | 2024 | I-IX 2025 |
| Postępowanie interwencyjne, w tym: | 240 | 2131 | 4535 |
| złożone przez pełnomocników | 99 | 1912 | 4179 |
| odsetek złożonych przez pełnomocników | 41% | 90% | 92% |
| Istotny podgląd, w tym: | 28 | 901 | 1306 |
| złożone przez pełnomocników | 18 | 869 | 1283 |
| odsetek złożonych przez pełnomocników | 64% | 96% | 98% |
| Łącznie | 268 | 3032 | 5841 |
Instytucje finansowe nie ustępują w sporach dotyczących SKD
– Niestety nasze doświadczenia z postępowań interwencyjnych pokazują, że instytucje finansowe nie zmieniają decyzji na skutek przedstawionej przez nas argumentacji. Rzecznik Finansowy nie ma narzędzi prawnych, żeby zmusić podmiot rynku finansowego do zmiany stanowiska. Dlatego na dziś postępowanie interwencyjne może wyłącznie dostarczyć argumentów prawnych, które znajdują się również w przestawionym ogólnym Oświadczeniu – mówi Dawid Rapkiewicz, dyrektor departamentu Klienta Rynku Bankowego i Kapitałowego w Biurze Rzecznika Finansowego.
Podaje, że w tym roku jego departament zakończył 2827 spraw interwencyjnych, z czego 4 sprawy zostały zakończone pozytywnie, a 8 częściowo pozytywnie. W pozostałych sprawach instytucje finansowe nie zmieniły stanowiska, więc postępowanie zakończyło się wydaniem tzw. pisma kończącego, zawierającego argumentację prawą.
Ważny kierunek linii orzeczniczej w sądach
Sztywne stanowisko podmiotów rynku finansowego wynika z tego, że brak jest jednolitej linii orzecznictwa w zakresie niektórych istotnych kwestii dotyczących SKD. Polskie sądy zadają tzw. pytania prejudycjalne do TSUE, które swoim zakresem obejmują większość omawianych w Oświadczeniu kwestii. Powinno to być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o podjęciu sporu.
– Liczę, że przedstawione ogólne Oświadczenie będzie pomocne również dla przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości i przyczyni się do ujednolicenia linii orzeczniczej w zakresie stosowania sankcji kredytu darmowego i interpretacji art. 45 ukk – mówi Michał Ziemiak.
Jakie kwestie ujęte w Oświadczeniu są przedmiotem zapytań do TSUE?
| C-566/24 Helpfind Recovery | C-744/24 Bank Polska Kasa Opieki | C-831/24 Machski | C-429/25 Grąbowski | C-473/25 Adamon | C-684/25 Bryścki | |
| Termin na wykonanie uprawnienia | ✅ | |||||
| Całkowita kwota kredytu | ✅ | ✅ | ||||
| Oprocentowanie kredytu | ✅ | ✅ | ||||
| Naliczanie odsetek od kosztów kredytu | ✅ | ✅ | ✅ | |||
| Rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz całkowita kwota do zapłaty | ||||||
| Informacja o innych kosztach oraz warunki, na jakich koszy te mogą ulec zmianie | ✅ | |||||
| Odstąpienie od umowy | ✅ | |||||
| Przedterminowa spłata kredytu | ✅ | ✅ |