- 24 września Sąd Najwyższy odniesie się do trzech zagadnień prawnych ważnych dla poszkodowanych, korzystających z OC komunikacyjnego sprawcy wypadku
- Sąd Okręgowy w Poznaniu pyta o to, jak powinno być wyliczane odszkodowanie za uszkodzenia samochodu
- Rzecznik Finansowy przedstawił w tej sprawie tzw. istotny pogląd
Treść istotnego poglądu dostępna pod poniższym linkiem.
Sąd Najwyższy wkrótce zajmie stanowisko w sprawie ważnej dla wszystkich posiadaczy pojazdów. Chodzi o zasady, według których zakłady ubezpieczeń mają wypłacać odszkodowania poszkodowanym w wypadkach, za rozbite samochody.
– Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego będzie miało doniosłe znaczenie dla tysięcy poszkodowanych, naprawiających swoje samochody korzystając z ubezpieczenia OC komunikacyjnego sprawcy. Dlatego działając w charakterze przyjaciela sądu, postanowiłem przedstawić tzw. istotny dla sprawy pogląd. Mam nadzieję, że orzeczenie Sądu przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa w tym zakresie – mówi Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy.
Odszkodowanie powinno uwzględniać VAT
Pierwsza kwestia, którą ma rozstrzygnąć Sąd Najwyższy, dotyczy uwzględnienia przy wypłacie odszkodowania z OC komunikacyjnego stawki podatku VAT.
W ocenie Rzecznika Finansowego dotychczasowe, utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego nie pozostawia wątpliwości, że VAT ma charakter cenotwórczy, ponieważ z zasady jest on składnikiem ceny za towar lub usługę. Jedyną okolicznością uzasadniającą wypłatę odszkodowania w kwocie netto lub niepełnej kwocie brutto (tj. netto + 50% VAT) jest możliwość odliczenia całości lub części podatku VAT przez poszkodowanego.
W pozostałych przypadkach powinien być więc uwzględniony w odszkodowaniu i to bez względu na to, czy poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonej rzeczy, czy nie ma takiego zamiaru i chce po prostu odebrać odszkodowanie wyliczone na postawie kosztorysu.
– Zakwestionowanie możliwości uwzględnienia podatku od towarów i usług w odszkodowaniu po dokonaniu naprawy pojazdu systemem gospodarczym, a w każdym razie bez poniesienia kosztu podatku od towarów i usług, prowadziłoby w istocie rzeczy do zanegowania możliwości stosowania metody kosztorysowej – podkreśla Michał Ziemiak.
Wypłata na kosztorys zawsze możliwa
Właśnie dopuszczalności rozliczenia na kosztorys dotyczy drugie pytanie Sądu Okręgowego.
– Dotychczasowa judykatura Sądu Najwyższego, jak również sądów powszechnych jasno wskazywała, że szkoda w pojeździe ma charakter statyczny. Należy bowiem uznać za trafne stanowisko, iż roszczenie poszkodowanego i z drugiej strony odpowiadający mu obowiązek ubezpieczyciela naprawienia szkody, powstają w chwili wyrządzenia szkody. Zatem obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany naprawił pojazd – podkreśla Michał Ziemiak.
Dlatego zdaniem Rzecznika fakt dokonania lub zaniechania naprawy pojazdu nie ma znaczenia dla oceny wysokości odszkodowania i nie wyłącza stosowania metody kosztorysowej. Wysokość odszkodowania ma odpowiadać zasadzie pełnej kompensacji szkody.
Rabaty nie powinny być stosowane
Sąd Najwyższy ma też rozstrzygnąć kwestię uwzględniania przy wycenie kosztorysowej przygotowanej przez ubezpieczyciela, rabatów na części zamienne i materiały lakiernicze, które ubezpieczyciel wynegocjował we własnym zakresie z dostawcami takich usług.
Rzecznik Finansowy, opierając się na bogatym orzecznictwie w tym zakresie, uważa, że odszkodowanie nie powinno uwzględniać takich rabatów. Nie ma tu znaczenia czy zakład ubezpieczeń proponuje i udostępnia poszkodowanemu informację o takiej możliwości.
– Uwzględnienie takiej praktyki powodowałoby, że poszkodowany po to, by uzyskać pełne naprawienie szkody, zostałby niejako „zmuszony” do naprawy samochodu. Takie ograniczenie przede wszystkim koliduje z naczelną zasadą naprawienia szkody wynikającą z art. 363 § 1 k.c. Dodatkowo nie znajduje żadnego uzasadnienia w kontekście standardów i kryteriów szacowania wartości szkody oraz należnego odszkodowania – mówi Michał Ziemiak
Pytania Sądu Okręgowego w Poznaniu do Sądu Najwyższego (w postępowaniu o sygn. akt: II Ca 1887/23)
„1. Czy w sytuacji, gdy poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonego samochodu, ale zapłacona przez niego cena z tytułu kosztów naprawy nie została powiększona o podatek VAT i usługodawca realizujący naprawę podatku tego nie odprowadził, należne poszkodowanemu odszkodowanie od ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego, mimo to, powinno objąć stawkę podatku VAT?
2. Czy w sytuacji, gdy poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonego samochodu, przywracając go do stanu sprzed szkody, należne mu odszkodowanie od ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego powinno opiewać na rzeczywiste koszty naprawy, czy też powinno być ustalone metodą kosztorysową, czyli według hipotetycznych kosztów naprawy?
3. Czy dopuszczalne jest przyznanie poszkodowanemu odszkodowania z tytułu kosztów naprawy uszkodzonego samochodu z uwzględnieniem rabatów na części zamienne i materiał lakierniczy, które ubezpieczyciel z ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego, ponoszący odpowiedzialność za szkodę, proponuje i udostępnia poszkodowanemu?”.