Rosnąca inflacja i wzrost stawek referencyjnych WIBOR, powodują odczuwalny wzrost miesięcznych rat kredytów hipotecznych. Dla wielu polskich rodzin może to stanowić znaczące obciążenie domowego budżetu. Warto wiedzieć, że w polskim prawie przewidziano szereg narzędzi służących pomocą kredytobiorcom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej. Dziś, w ramach akcji informacyjnej #RFdlaKredytobiorców, Rzecznik Finansowy przedstawia Fundusz Wsparcia Kredytobiorców.
W opublikowanym komunikacie Rzecznik Finansowy informuje o sposobie uzyskania wsparcia w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Przedstawiciel Rzecznika Finansowego jest członkiem Rady tego funduszu obok przedstawicieli wyznaczonych przez Ministra Finansów, przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego i reprezentanta kredytodawców.
– Rolą Rady Funduszu Wsparcia Kredytobiorców jest między innymi, w przypadku odrzucenia wniosku o wsparcie przez bank, dodatkowa jego weryfikacja, tak by pomoc trafiła do osób, które na skutek obiektywnych okoliczności, znalazły się w trudnej sytuacji finansowej – tłumaczy radca prawny Katarzyna Szwedo-Mackiewicz, przedstawicielka Rzecznika Finansowego w Radzie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
– Rada podejmuje także decyzje o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty należności wynikającej ze wsparcia, umorzenia w całości albo części należności – dodaje.
– Z naszego doświadczenia wynika, że kredytobiorcy najczęściej nie mają świadomości istnienia Funduszu, stąd też chcemy szeroko informować o jego istnieniu i zakresie pomocy – wyjaśnia Katarzyna Szwedo-Mackiewicz.
Czym jest Fundusz Wsparcia Kredytobiorców?
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców działa na podstawie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (Dz. U. z 2022 poz. 298).
Fundusz obsługiwany jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a środki finansowe będące w jego dyspozycji pochodzą ze składek kredytodawców, czyli przede wszystkim samych banków, które udzielają kredytów hipotecznych.
Jak działa Fundusz?
Środki znajdujące się w dyspozycji Funduszu przeznaczone są dla kredytobiorców, którzy mają problem ze spłatą kredytu hipotecznego. Rozwiązania skierowane są także dla tych, którzy sprzedali kredytowaną nieruchomość, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego (promesa lub pożyczka na spłatę zadłużenia).
Wsparcie dla kredytobiorców wypłacane jest na okres nie dłuższy niż 36 miesięcy, przy czym indywidualnie ustalana kwota wsparcia nie może być wyższa niż 2 tys. zł miesięcznie. Środki finansowe przekazywane są przez Bank Gospodarstwa Krajowego bankowi kredytobiorcy, który wnioskował o wsparcie.
Aby uzyskać wsparcie finansowe, należy jednak spełnić kilka warunków.
Kto może zwrócić się o pomoc?
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia mogą być przyznane, gdy:
- w dniu złożenia wniosku co najmniej jeden z kredytobiorców posiada status osoby bezrobotnej
- kredytobiorca ponosi miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego w wysokości przekraczającej 50 proc. dochodów osiąganych miesięcznie przez jego gospodarstwo domowe
- miesięczny dochód gospodarstwa domowego kredytobiorcy, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, nie przekracza (od 1 stycznia 2022 roku):
- w przypadku gospodarstwa jednoosobowego – kwoty 1.552,00 zł
- w przypadku gospodarstwa wieloosobowego – kwoty 1.200,00 zł na osobę
W celu uzyskania wsparcia, promesy lub pożyczki na spłatę zadłużenia kredytobiorca powinien złożyć wniosek do banku, który udzielił kredytu.
Wzór wniosku określa Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie wzoru wniosku o udzielenie wsparcia, promesy lub pożyczki na spłatę zadłużenia kredytobiorcom, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej.
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia udzielane jest na podstawie odpowiednio umowy o udzieleniu wsparcia lub umowy pożyczki na spłatę zadłużenia zawartej pomiędzy kredytobiorcą a bankiem.
Zwrot wsparcia lub pożyczki rozpoczyna się po upływie 2 lat od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki. Spłata udzielonego wsparcia dokonywana jest w 144 równych i nieoprocentowanych ratach.
W przypadku gdy kredytobiorca bez opóźnienia spłaci 100 rat, pozostałe raty zwrotu wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia zostaną umorzone.
Jakie są ograniczenia wsparcia z Funduszu?
Wsparcie oraz pożyczka na spłatę zadłużenia nie mogą być przyznane:
- jeżeli utrata zatrudnienia przez co najmniej jednego z kredytobiorców nastąpiła z jego winy
- jeżeli jeden z kredytobiorców uzyskał wsparcie na zasadach określonych w ustawie (w przypadku, gdy wsparcie nie jest już udzielane, a okres jego udzielania nie przekroczył 35 miesięcy, to łączny okres wsparcia przyznanego kredytobiorcom na spłatę kredytu mieszkaniowego nie może przekroczyć 36 miesięcy)
- jeżeli umowa kredytu mieszkaniowego została wypowiedziana przed złożeniem wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia
- za okres, w którym co najmniej jednemu z kredytobiorców przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy
Jeżeli w dniu złożenia wniosku:
- kredytobiorca jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego lub był nim w ciągu ostatnich 6 miesięcy
- kredytobiorca posiada spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub posiadał takie prawo w ciągu ostatnich 6 miesięcy
- kredytobiorca posiada roszczenie o przeniesienie prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub miał takie roszczenie w ciągu ostatnich 6 miesięcy
O czym musisz niezwłocznie poinformować?
- zbyciu kredytowanej nieruchomości
- zwiększeniu miesięcznych dochodów lub obniżeniu miesięcznej raty, które prowadzą do niespełnienia przesłanki dotyczącej miesięcznych kosztów obsługi kredytu mieszkaniowego
- podjęciu czynności egzekucyjnych z przedmiotu kredytowania
- utracie statusu bezrobotnego
- zwiększeniu miesięcznych dochodów bądź zmniejszeniu liczby członków gospodarstwa domowego, prowadzących do niespełnienia przesłanki wynikającej z miesięcznego dochodu gospodarstwa wieloosobowego
Jak skorzystać z pomocy Funduszu?
- Skontaktuj się ze swoim bankiem, poproś o formularz wniosku o pomoc z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, dowiedz się w której placówce banku możesz złożyć wypełniony wniosek. Takie informacje znajdziesz też zazwyczaj na stronie internetowej banku.
- Uważnie wypełnij wniosek. Zwróć uwagę na poprawność danych. Jeśli nie wiesz jak wypełnić wniosek, zwróć się o pomoc do swojego banku. W przypadku wątpliwości – również skontaktuj się z przedstawicielem kredytodawcy.
- Złóż wniosek wraz ze wszystkimi wymaganymi oświadczeniami w uprawnionej placówce banku.
- Wniosek trafia do weryfikacji i rozpatrzenia. Poczekaj na decyzję. Czas rozpatrywania to 21 dni od dnia złożenia wniosku.
Jak wygląda zwrot pomocy?
Po upływie 36 miesięcy od uzyskania pomocy, masz jeszcze dwa lata na ustabilizowanie sytuacji finansowej. Spłata następuje po 2 latach od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki z Funduszu, czyli 5 lat od otrzymania pierwszej raty wsparcia lub wypłaty pożyczki.
Zwrot kwoty otrzymanych środków dokonywany jest w formie miesięcznych, nieoprocentowanych rat, wynoszących maksymalnie 500 zł. W ten sposób zwracasz dokładnie taką kwotę pomocy, jaką otrzymałeś z Funduszu.
Najdłuższy czas zwrotu to 12 lat, co stanowi 144 raty. Jeśli więc otrzymałeś 72 000 zł, tj. najwyższą kwotę pomocy, to zwrócisz do Funduszu identyczną sumę (144 raty x 500 zł = 72 000 zł).
Jeśli raty będziesz spłacał terminowo, to po spłacie pierwszych 100 rat, kolejne 44 zostaną umorzone. W ten sposób okres spłaty może zostać skrócony o 3 lata i 8 miesięcy, a kwota umorzenia może sięgać 22 tys. zł. (44 raty x 500 zł = 22 000 zł).
Jak to wygląda w praktyce?
Przykład 1 (wskaźnik rata do dochodu)
Jeżeli rata kredytu mieszkaniowego wynosi 2 500 zł, a kredytobiorca spełni jedną z przesłanek do otrzymania wsparcia z Funduszu (np. stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kredytu mieszkaniowego do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy – ponad 50%), to może on złożyć wniosek o wsparcie. Kwota wsparcia zostanie ustalona indywidualnie, w oparciu o postanowienia umowy kredytowej.
Zakładając, że zostanie ustalona maksymalna kwota wsparcia – 2 000 zł, to przez 36 miesięcy Fundusz będzie przekazywał 2 000 zł na wskazany przez kredytodawcę rachunek. Kredytobiorca będzie dopłacał 500 zł.
W tym przypadku, wsparcie dla kredytobiorcy wyniesie 72 000 zł. Zwrot tej kwoty nastąpi po dwóch latach od wypłaty ostatniej raty wsparcia. Do spłaty kredytobiorca ma 144 miesięczne raty w wysokości 500 złotych. Jeżeli spłaci pierwszych 100 rat bez opóźnień (spłata 50 000 zł.), to pozostałe 44 raty (22 000 zł) zostaną umorzone.
Przykład 2 (kryterium dochodowe)
Wsparcie może być również przyznane po weryfikacji kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – stanowią one również przesłankę do otrzymania wsparcia z Funduszu.
Kwota w poniższym wyliczeniu jest aktualną kwotą dochodu, która uprawnia do uzyskania świadczeń z pomocy społecznej i wynika z ustawy o pomocy społecznej.
W przypadku gospodarstwa wieloosobowego, jeżeli miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekroczy iloczynu dwukrotności kwoty 600 zł i liczby członków gospodarstwa, np. kwoty 3 600 zł (600 x 2×3) dla rodziny trzyosobowej, to kredytobiorca spełnia przesłankę kryterium dochodowego i może złożyć wniosek o wsparcie. Ustalenie kwoty wsparcia oraz jego zwrot następują analogicznie jak w przykładzie 1.