Mam polisę inwestycyjną i nie wiem co z nią zrobić – takie pytania trafiają do Rzecznika Finansowego. Podpowiedzią jest II Raport nt. umów ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. To praktyczne kompendium zbierające dotychczasowe doświadczenia i orzecznictwo sądowe dotyczące sporów klientów z instytucjami finansowymi.
– Nasz pierwszy Raport został opublikowany w grudniu 2012 r. Przyczynił się do zainteresowania problemami posiadaczy tego typu ubezpieczeń szerokiego grona osób, w tym prawodawców i instytucje nadzorcze. Efekty widzimy dziś. Mamy nowelizację ustawy o działalności ubezpieczeniowej czy serię porozumień towarzystw ubezpieczeniowych z UOKIK. Niestety wciąż wielu klientów musi dochodzić swoich praw przed sądami – mówi Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy.
O tym, że problem nadal istnieje świadczą też skargi trafiające do Rzecznika Finansowego. Na przykład w 2010 było ich tylko 103. Od ogłoszenia pierwszego Raportu, w latach 2013-2015, klienci skarżyli się łącznie ponad 3700 razy! To oznacza, że klienci są coraz bardziej świadomi swoich praw. Mało tego, nie obawiają się ich dochodzić nawet przed sądem.
Opłaty likwidacyjne najlepszym argumentem
Dlatego postanowiono przygotować II Raport podsumowujący te działania i – co najważniejsze – przedstawić analizę wyników dotychczasowych postępowań sądowych. Będzie on dużą pomocą dla konsumentów, stanowiąc swoistą mapę nawigacyjną wśród raf prawnych występujących w postępowaniu sądowym.
– Zebraliśmy i przeanalizowaliśmy argumentację klientów oraz orzeczenia sądów. Dzięki temu wiemy, że sukces przynosi przede wszystkim powołanie się na tzw. abuzywność postanowień umownych. Sądy przychylają się do stanowiska, że pobieranie rażąco wysokich opłat likwidacyjnych jest bezprawne – mówi Cezary Orłowski, ekspert w Biurze Rzecznika Finansowego, jeden ze współautorów Raportu.
Dlatego też, to najczęstsza i najbardziej skuteczna argumentacja przytaczana w pozwach przez klientów. Przemawiają za nią orzeczenia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta oraz dobrowolne obniżenie opłat dla niektórych rodzajów polis z UFK, uzgodnione przez ubezpieczycieli z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta.
Pogląd Rzecznika Finansowego naprawdę istotny
Wpływ na korzystne dla klientów decyzje sądów ma też argumentacja dostarczana przez Rzecznika Finansowego w ramach tzw. istotnego poglądu w sprawie. To instrument po który sięgają konsumenci lub ich pełnomocnicy, a ostatnio również sądy.
– W 2015 r. przedstawiliśmy ponad 100 istotnych dla sprawy poglądów w postępowaniach sądowych dotyczących umów ubezpieczenia na życie z UFK. Dotyczyły one zarówno postępowań indywidualnych jak i pozwów zbiorowych. Analizując zakończone sprawy odnotowaliśmy do tej pory tylko jeden przypadek oddalenia powództwa w sprawie, w której wydawaliśmy istotny pogląd. W ponad 80% spraw sąd stanął zdecydowanie po stronie klienta – mówi Aleksander Daszewski, radca prawny w Biurze Rzecznika Finansowego.
Polska nie jest ewenementem
Korzystne dla klientów wyroki sądów dotyczące różnych nieprawidłowości związanych z ubezpieczeniami inwestycyjnymi są zgodne z trendem dominującym w Europie.
– Na przykład niemiecki Federalny Trybunał Sprawiedliwości zakazał stosowania postanowień zgodnie z którymi przy wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia w pierwszych dwóch latach trwania umowy, towarzystwo nie zwracało klientowi żadnych pieniędzy – podaje Mateusz Kościelniak, ekspert w Biurze Rzecznika Finansowego.
Polisa inwestycyjna nie dla każdego
Dążąc do jak najlepszego zabezpieczenia interesów klientów, Rzecznik Finansowy będzie postulował powrót do prac nad regulacjami ustawowymi dotyczącymi inwestycyjnych umów ubezpieczenia oraz ubezpieczeń grupowych.
Zdaniem Rzecznika Finansowego umowy ubezpieczeń inwestycyjnych w obecnym kształcie nie powinny być adresowane do masowego odbiorcy. Taka opinia wynika ze znacznego skomplikowania tych umów i dużą skalę generowanych przez nie problemów.
– Naszym zdaniem adresatami ubezpieczeń z UFK powinny być co najwyżej osoby dysponujące wiedzą z zakresu działania rynków finansowych – podsumowuje Aleksandra Wiktorow.
Jak Rzecznik Finansowy pomaga w sprawach związanych z ubezpieczeniami z UFK?
- Konsultacje w trakcie dyżurów telefonicznych (od poniedziałku do piątku, w godzinach 8.00-18.00, pod nr telefonu 22 333 73 28)
- Odpowiedzi na pytania mailowe (adres: porady@rf.gov.pl)
- Interwencje po wniesieniu skargi (po odrzuceniu reklamacji przez ubezpieczyciela)
- Przeprowadzenie próby ugodowej w ramach pozasądowego rozwiązywania sporów (obligatoryjne dla towarzystwa, koszt dla klienta 50 zł)
- Wydanie tzw. istotnego poglądu w sprawie w postępowaniu sądowym (na wniosek sądu lub klienta)
Prośby o interwencję, przeprowadzenie postępowania ugodowego czy wydanie istotnego podglądu w sprawie należy przesyłać na adres siedziby Rzecznika Finansowego Aleje Jerozolimskie 87, 02-001, Warszawa. Więcej szczegółów na www.rf.gov.pl