Rzecznik Finansowy po raz pierwszy skorzystał z możliwości wniesienia pozwu grupowego. W tej sprawie Klienci podpisywali umowy o zakup pomp ciepła oraz uzyskiwali finansowanie tej inwestycji poprzez umowy o kredyt konsumencki w pozwanym banku. Środki wypłacane miały być sprzedawcom dopiero po spełnieniu przez nich kilku warunków umownych, czego jednak pozwany bank nie dopilnował. Sprzedawcy pomp ciepła otrzymali bowiem pieniądze, ale pomp tych nie dostarczyli i nie zainstalowali klientom – którzy pozostali bez urządzeń, ale za to z kredytem do spłacenia.
Sprawa jest o tyle kontrowersyjna, gdyż dotyczy także konsumentów o niskich dochodach, którzy inwestując jednorazowo w nowoczesne rozwiązania chcieli uniknąć w przyszłości wysokich rachunków za ogrzewanie domu.
W związku z rosnącymi cenami energii elektrycznej oraz zmianą polityki klimatycznej w kraju obserwuje się na rynku zwiększony popyt na Odnawialne Źródła Energii (OZE). Powstało wiele przedsiębiorstw, oferujących sprzedaż instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła. Firmy te współpracują z bankami w celu pomocy swoim kontrahentom w uzyskaniu środków finansowych na zakup urządzeń wykorzystujących OZE.
TF Bank AB Spółka Akcyjna Oddział w Polsce w Gdańsku (dalej: TF Bank) zawierał z konsumentami w latach 2021-2022 umowy kredytu wiązanego na zakup pompy ciepła, oferowanych przez firmy: Sun Heat Family sp. z o.o. w Toruniu (aktualnie Sun Family Heat sp. z o.o. w upadłości w Toruniu) oraz Firmę Handlowo-Usługową Łukasz BEBA w Kościanie. Zakup pompy ciepła możliwy był po zawarciu umowy o kredyt wiązany oferowany przez TF Bank, przy udziale pośrednika kredytowego – New Age sp. z o.o. w Warszawie (dalej: Pośrednik).
Klienci podpisywali umowy o zakup pompy ciepła i wpłacali gotówką zaliczkę na poczet tejże umowy (tzw. umowa podstawowa) oraz umowę o kredyt konsumencki na wniosek, z przeznaczeniem na zakup tej pompy ciepła. Następnie środki, po spełnieniu kilku warunków umownych, wypłacane były na konto Pośrednika, który przekazywał je do sprzedawców. Sprzedawcy pomp ciepła otrzymali pieniądze z kredytów konsumenckich, które przelał na ich konto Pośrednik, ale pomp tych nie dostarczyli. Klienci natomiast muszą spłacać zobowiązania kredytowe, pomimo braku realizacji umowy podstawowej przez sprzedawcę. Sun Family Heat sp. z o.o. w Toruniu ogłosił upadłość, zaś Firma Handlowo-Usługowa Łukasz BEBA w Kościanie w dniu 30 września 2022 r. zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, zaś w dniu 1 października 2022 r. została wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Realizując swoje ustawowe kompetencje, na skutek skarg składanych przez indywidualnych kredytobiorców, Rzecznik Finansowy podjął najpierw postępowanie wyjaśniające i zwrócił się do Pozwanego Banku oraz Pośrednika kredytowego o udzielenie wyjaśnień oraz rozważenie możliwości polubownego rozwiązania sporu. W nadsyłanych do Rzecznika skargach konsumenci podnosili, iż zostali wprowadzeni w błąd przez Bank, gdyż zgodnie z zawartą umową kredytową, wypłata środków finansowych z kredytu miała nastąpić po wydaniu towaru – pompy ciepła. Zawierali oni więc te umowy w zaufaniu do Banku, który miał być gwarantem prawidłowego wykonania umowy kredytowej i umowy podstawowej. Tymczasem Bank wbrew postanowieniom umowy, wypłacił środki z kredytu bez uprzedniej weryfikacji, czy kredytobiorca towar otrzymał.
Wobec braku polubownego rozwiązania sporu Rzecznik Finansowy zdecydował się na wytoczenie dnia 31 grudnia 2023 roku powództwa w postępowaniu grupowym. W ocenie Rzecznika Finansowego, Bank stosował nieuczciwe praktyki rynkowe polegające m.in. na działaniu wprowadzającym w błąd konsumentów, to jest udzieleniu członkom grupy informacji w formularzu informacyjnym do umowy kredytowej oraz zawarcia w umowie postanowień mogących wprowadzać w błąd w przedmiocie terminu i sposobu wypłaty udzielonego tj. kwota kredytu zostanie wypłacona przez Bank niezwłocznie po wydaniu towaru przez sprzedawcę. Konsumenci działając w zaufaniu do Banku jako instytucji zaufania publicznego byli przekonani, iż Bank jest gwarantem wykonania umowy podstawowej, tj zakupu pompy ciepła, skoro Bank kredyt miał wypłacić Sprzedawcy po wydaniu towaru.
W świetle art. 26a pkt 1 w zw. z art. 17 ust. 3 ustawy o z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1809 ze zm.) Rzecznik działając w charakterze reprezentanta grupy, o którym mowa w art. 4 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, może wytoczyć powództwo w postępowaniu grupowym na rzecz, m.in. klientów podmiotów rynku finansowego.
Wybór tego rodzaju procedury pozwu grupowego umożliwi innym pokrzywdzonym działaniem Banku przyłączenie się do tego pozwu na późniejszym etapie. Rzecznik Finansowy skorzystał również z procedury przystąpienia do pozwu grupowego przeciwko Bankowi Millennium S.A., szczegóły tej sprawy opisane zostały tutaj: Komunikat Rzecznika Finansowego w sprawie przystąpienia do powództwa przeciwko Bankowi Millennium S.A.
Czy Ty także jesteś poszkodowanym w podobnej sprawie?
Rzecznik Finansowy deklaruje pomoc na rzecz osób poszkodowanych podobnymi działaniami. Osoby takie jeśli chciałyby podjęcia działań przez Rzecznika Finansowego w ich sprawie, powinny w pierwszej kolejności złożyć reklamację do podmiotów uczestniczących w procesie finansowania, zaś w przypadku negatywnego rozpoznania reklamacji, złożyć do Rzecznika Finansowego wniosek o podjęcie interwencji wobec podmiotu rynku finansowego Wzór wniosku w sprawie interwencji dostępny jest pod linkiem: https://rf.gov.pl/wzory-wnioskow/
Niezależnie od cywilnoprawnych działań Rzecznika Finansowego, postępowanie karne przeciwko podmiotowi sprzedającemu pompy ciepła, prowadzi Prokuratura Okręgowa w Toruniu – w sprawie o sygnaturze 3010-2.Ds.46.2022, do której również mogą się zgłaszać pokrzywdzeni. Więcej na ten temat w poniższym komunikacie prokuratury: